بِسْم‌ِاللهِ الرَّحْمن‌ِ الرَّحيم
جلسه چهارصد و سي و يكم 4خــــردادماه 1383 هجري‌شمسي (431) 4 ربـيــع الثاني 1425 هجري‌قمـري
مشروح مذاكرات مجلس شوراي اسلامي
دوره ششم ـ اجلاسيه چهارم
1383 ـ 1382
صورت مشروح مذاكرات جلسه علني روز دوشنبه چهارم خردادماه 1383
فهرست مندرجات :
1 ـ اعلام رسميت و دستور جلسه.
2 ـ تلاوت آياتي از كلام‌الله مجيد.
3 ـ ناطق قبل از دستور آقاي محمدعلي كوزه‌گر.
4 ـ تذكرات نمايندگان مردم در مجلس شوراي اسلامي به مسؤولان اجرايي كشور.
5 ـ تصويب مجدد لايحه برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري‌اسلامي ايران و ارجاع آن به مجمع تشخيص مصلحت نظام.
6 ـ اسامي غائبين و تأخيركنندگان.
7 ـ اعلام ختم جلسه و تاريخ تشكيل جلسه آينده.
«جلسه ساعت پانزده و بيست و يك دقيقه به رياست آقاي سيدمحمدرضا خاتمي «نايب رئيس» رسميت يافت»
اداره تدوين مذاكرات مجلس شوراي اسلامي
1 ـ اعلام رسميت و دستور جلسه
نايب رئيس ـ بسم‌الله الرحمن الرحيم
جلسه با حضور 194 نفر رسمي است، دستور جلسه را قرائت بفرماييد.
منشي (جبارزاده) ـ بسم‌الله الرحمن الرحيم
دستور جلسه چهارصد و سي و يكم روز دوشنبه چهارم خرداد ماه1383 هجري شمسي مطابق با چهارم ربيع‌الثاني 1425 هجري قمري:
ـ گزارش كميسيون تلفيق درمورد لايحه برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران (اعاده شده از شوراي محترم نگهبان).
2 ـ تلاوت آياتي از كلام‌الله مجيد
نايب رئيس ـ تلاوت كلام‌الله مجيد.
(آيات (24 ـ 21) از سوره مباركه «الحشر» توسط قاري محترم آقاي مهدي قره‌شيخلو تلاوت گرديد)
اَللّهُم‌َّ صَل‌ِّ عَلي' مُحَمَّدٍ وَ آل‌ِ مُحَمَّدٍ
اَعُوذُ بِاللهِ مِن‌َالشَّيْطان‌ِ الرَّجيم‌ْ ـ بِسْم‌ِاللهِ الرَّحْمن‌ِ الرَّحيم‌ِ
لَوْ اَنْزَلْنـا هذَاالْقُرْان‌َ عَلي' جَبَل‌ٍ لَّرَاَيْتَـه‌ُ خاشَعاً مُّتِصَدِّعاً مِّن‌ْ خَشْيَة‌ِاللهِ وَ تِلْك‌َالاْمْثـال‌ُ نَضْرِبُها لِلنّاس‌ِ لَعَلَّهُم‌ْ يَتَفَكَّرُون‌َ * هُوَالَّذي لا'اِله‌َ اِلاّ' هُوَ عالِم‌ُالْغَيْب‌ِ وَالشَّهادَة‌ِ هُوَ الرَّحْمن‌ُ الرَّحيم‌ُ * هُوَ الَّذي لا'اِله‌َ اِلاّ' هُوَ الْمَلِك‌ُ الْقُدُّوس‌ُ السَّلا'م‌ُ الْمُؤْمِن‌ُ الْمُهَيْمِن‌ُ الْعَزيزُ الْجَبّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحـان‌َاللهِ عَمّا يُشْرِكُون‌َ * هُوَ اللهُ الْخالِق‌ُالْبارِي‌ُ الْمُصَوِّرُ لَه‌ُالاَْسْمـآءُ الْحُسْني' يُسَبِّح‌ُ لَه‌ُ مـا فِي‌السَّمو'ات‌ِ وَ الاَْرْض‌ِ وَ هُوَ الْعَزيزُ الْحَكيم‌ُ *
(صَدَق‌َاللهُ الْعَلي‌ُّ الْعَظيم‌ْ ـ حضار صلوات فرستادند)
نايب رئيس ـ احسنت، متشكر از برادر ارجمندمان قاري محترم‌كلام‌الله مجيد.
3 ـ ناطق قبل از دستور آقاي محمدعلي كوزه‌گر
نايب رئيس ـ ناطقين قبل از دستور را دعوت بفرماييد.
منشي (قمي) ـ بسمه تعالي
ناطقين قبل از دستور امروز عبارتند از:
ـ جناب آقاي جهانبخش محبي‌نيا نماينده محترم مياندوآب،شاهين‌دژ و تكاب.
ـ جناب آقاي محمدعلي كوزه‌گر نماينده محترم شهريار و شهرقدس.
(كه هركدام ده دقيقه وقت دارند)
نايب رئيس ـ آقاي محبي‌نيا تشريف ندارند.
منشي (قمي) ـ آقاي كوزه‌گر بفرماييد.
عده‌اي از نمايندگان ـ فردا نطق كنند.
محمدعلي كوزه‌گر ـ بسم‌الله الرحمن الرحيم
اينجانب غيرنظامي، غيرروحاني، يك معلم ساده، يك ايراني، يك مسلمان معتقد به خداي واحد، مؤمن به پيامبر، شيعه علي، محمدعلي كوزه‌گر، فرزند علي، متولد به سال 1344 شمسي هستم. علي‌رغم اينكه سن بلوغ و تكليف را (15) سالگي مي‌دانند، از (5)، (6) سالگي آواي خوش قرآن در گوش جانم نجوا شد و توسط پدربزرگ مرحومم كه خانه‌اش محل آموزش قرآن و نماز به فرزندان روستا بود، از همان طفوليت با نماز و روزه آشنا و اداي آنرا بعنوان يك فريضه ديني آغازنمودم. با آنكه هنوز به مدرسه نمي‌رفتم با بيان اصول و فروع دين درجمع كودكان و در حضور بزرگترها افتخار مي‌كردم.
انقلاب اسلامي در سال 1357 وقتي پيروز شد بيش از (13) سال نداشتم يعني نوجوانيم با انقلاب همراه شد. در سال 1364 وارد تربيت معلم شده و به شغل شريف معلمي روي آوردم. علاقه خودم و انتظار اميدوارانه پدر و مادر مرا به ادامه تحصيل تشويق كرد، با دسترنج كارگري پدر به ادامه تحصيل در رشته طب پرداختم. در زمان جنگ‌تحميلي چند بار براي دفاع از كيان دين و كشور به جبهه‌هاي جنگ شتافتم، با محبت بيكران مردم شريف و با فرهنگ شهرستان شهريار ولطف خداوند بزرگ در سال 1378 به اميد شركت در سازندگي ايران راهي مجلس شوراي اسلامي شدم، فكر مي‌كردم رسالت و وظيفه‌ام درمجلس پيگيري مسايل كلان كشور و حركت درجهت سازندگي ايران ونيز سروسامان دادن به مشكلات حوزه انتخابيه است، از اينرو باحداكثر توان و با بفراموشي سپردن خود و خانواده و گرفتاريهاي‌شخصي بطور شبانه روزي بدنبال رتق و فتق كارهاي عقب مانده وناتمام در شهرستان شهريار بودم.
جلسات، مراجعات، مكاتبات و دعواهاي مكرر من با مسؤولين گواه اين مدعاست. از همان ابتداء بر سر رفع تداخل و مزاحمت شهرداري منطقه (18) تهران با بخشي از شهريار، با وزارت كشور وارديك چالش و نزاع تمام عيار شدم كه بحمدالله و باعنايت رياست محترم جمهور و وزير كشور و با تشكيل شهرداري باغستان اين مشكل ديرينه‌درحال رفع است كه از رياست محترم جمهور تقاضا دارم هر چه سريعتر آنرا در دستور كار قرار دهند.
در شهر قدس بدليل مشكل ديرينه مردم با دفتر موقوفه واحدهاي تجاري و مسكوني كلاً فاقد سند مالكيت بود، از ابتداي ورود به مجلس‌رايزنيها در اين مورد را شروع كردم كه نهايتاً با همكاري بسيار خوب و مدبرانه مسؤولين مربوطه، بويژه جناب آقاي نظام‌زاده رياست محترم سازمان اوقاف و نماينده مقام معظم رهبري و نيز جناب آقاي عليزاده رياست محترم سازمان ثبت اسناد كشور، اين معضل ديرينه رفع و به‌مرحله پاياني يعني صدور اسناد مالكيت رسيده است.
در شهرستان شهريار با جمعيتي بالغ بر (1) ميليون نفر، حتي يك كلاس درس دانشگاهي وجود نداشت، با پيگيريهاي فراوان و عنايت جناب آقاي دكتر جاسبي، دانشگاه آزاد اسلامي و نيز دانشگاه پيام‌نور و آموزشكده كشاورزي تأسيس و هم‌اكنون بيش از (4) هزار دانشجو در شهرستان مشغول تحصيل هستند.
توسعه گازرساني به شهرهاي قدس، بردآباد، سرآسياب، ملارد و مارليك، صفادشت، فازهاي يك، دو، سه، چهار و پنج انديشه، صباشهر، شاهدشهر، وحيديه، فردوسيه و روستاهاي سعيدآباد، دانش ومهديه، كاري بي‌نظير در كشور بود كه جمعيتي بالغ بر (700) هزار نفر را از نعمت گاز برخوردار نموده است كه جا دارد از جناب آقاي مهندس زنگنه وزير محترم نفت و جناب آقاي مهندس ناصري مديرعامل شايسته و كاردان شركت گاز استان تهران تشكر وسپاسگزاري نمايم.
پيگيريهاي مستمر در امور توسعه فضاهاي آموزشي، فرهنگي، ورزشي، توسعه و تعريض راههاي ارتباطي، تلاش جهت انتقال مترو به‌شهرستان، بهبود وضعيت بهداشت و درمان، مخابرات، آب و برق را جزو وظايف اساسي خود دانسته و بي‌وقفه در اين زمينه‌ها كوشيده‌ام،اما غرق شدن در اين امور گويا مرا از امورات ديگر غافل كرد و به اين‌نتيجه تلخ رساند كه اصلاً شايد اين كار جزو وظايف يك نماينده نيست، شايد بهتر بود بدنبال شهرام جزايريها مي‌رفتم، بده، بستانهاي معمول را ياد مي‌گرفتم، بجاي ماندن و زندگي كردن با مردم حوزه‌انتخابيه در قلعه‌حسن‌خان، به تهران مهاجرت و وقت خود را صرف‌دست‌بوسيها و پابوسيها مي‌كردم. مشكلات آب و برق و گاز و تلفن‌مردم به نماينده چه مربوط است كه خود را با وزير و مسؤول درگيرنمايد، برسر حقوق اساسي ملت با ناقضان آن به بحث و جدل بپردازد؟!
خوب شد كه حقم را كف دستم گذاشتند و صلاحيتم را رد كردند تاديگران بعد از ما بدانند بايد چه بكنند و چه نكنند.
گفتند براساس بندهاي (1) و (3) ماده (28) قانون انتخابات اعتقادو التزام عملي به اسلام، جمهوري اسلامي و اصل مترقي ولايت فقيه‌ندارم. راست مي‌گويند! لابد اگر داشتم كه به دنبال اين طور كارها و رتق‌و فتق مشكلات مردم نبودم. من بي‌عرضه حتماً صلاحيت نمايندگي‌نداشتم! آخر من چه نماينده‌اي بودم كه در اواخر ماه بايد چندبار براي‌اطلاع از واريز احتمالي حقوق ماهيانه به بانك مراجعه مي‌كردم تاگذران امور نمايم؟ در هيچ مناسبات اقتصادي وارد نشدم، در هيچ‌صادرات و واردات قانوني و غيرقانوني شركت نداشتم. من چه‌نماينده‌اي بودم كه براي يافتن شغل براي تنها برادرم به هيچ وزيري ومديري مراجعه نكردم و دوره چهارساله نمايندگيم تمام شد و اوهمچنان بيكار است!
معلوم است كه من صلاحيت ندارم، از اول هم نداشتم. يك‌كارگرزاده روستايي را چه به مجلس! من كه نه فرزند فلان صاحب مالم‌و نه داماد فلان صاحب نام و مقام، اصلاً چرا بايد به فكر اينطور كارهامي‌افتادم، الان هم جز از خود از كسي گله و شكايتي ندارم، فقط ازشوراي محترم نگهبان تقاضا دارم همانگونه كه قبلاً هم خواسته‌ام،ضعفهاي ديني مرا حداقل به خودم اعلام كنند تا اگر واقعيت داشت به‌اصلاح خود بپردازم و اگر صحت نداشت آنها را از اشتباه شبيه گناه‌خارج نمايم. لابد تصديق خواهيد فرمود در مملكتي كه يك گزارش‌هزار صفحه‌اي براي خلاصي از زير بار تقاضاهاي يك سازمان‌بين‌المللي نوشته و ارائه مي‌شود پاسخي چند خطي به يك شهروند كه‌احساس مي‌كند به او و دهها هزار نفري كه به او رأي داده‌اند ستم رواداشته شد، انتظار زيادي نيست.
در پايان بطور اشاره به چند نكته باتوجه به شرايط روز مي‌پردازم:
1 ـ داشتن انرژي و حتي سلاح هسته‌اي حق مسلم ملت ماست كه‌در تهديد هسته‌اي ديگران قرار دارد! بر چه اساسي كشورهايي به مراتب‌كوچكتر و ضعيف‌تر از ايران بايد سلاح اتمي داشته باشند، اما نقطه به‌نقطه كشورمان به بهانه بازرسي، زيرپاي مأموران بيگانه قرار بگيرد وحتي اخبار اين بازرسيها بدرستي به مردم اعلام نشود.
چگونه است وقتي همين بازرسان در عراق مشغول بازرسي بودندصدا و سيماي ما لحظه به لحظه فعاليت آنها را گزارش مي‌داد، اما دركشور خودمان كسي متوجه نمي‌شود، بازرسان چه وقتي مي‌آيند، به‌كجا مي‌روند و چه وقتي برمي‌گردند؟ بنظر مي‌رسد مسأله انرژي‌هسته‌اي و N.P.T. كاملاً با استقلال، عزت و اقتدار ملي ما ارتباط پيدامي‌كند و بر همه مسؤولين و دلسوزان نظام و كشور است تا با هشياري‌از استقلال و منافع ملي دفاع نمايند.
بعنوان معلمي كوچك كه حدود (20) سال در نظام آموزش وپرورش سابقه خدمت دارم و خدمتم را از تدريس در مقطع ابتدايي‌شروع و در مقاطع راهنمايي و دبيرستان ادامه دادم و از نزديك با رنج‌آميخته به عشق معلمي آشنا هستم، در مدت سه ساله وزارت آقاي‌حاجي شاهد فعاليت پيگير و مستمر و دلسوزانه ايشان بدور از جنجال‌و هياهو بودم، وزيري محجوب كه در اين فرصت كم در پي‌برآورده كردن مطالبات بحق و انباشته شده قشر عظيم و زحمتكش‌فرهنگي در مجلس، دولت و سازمان مديريت و برنامه‌ريزي ازيكطرف و سروسامان بخشيدن به مسايل آموزشي و پرورشي از طرف‌ديگر بوده است. هر چند برآورده شدن همه مطالبات و خواسته‌هاي‌بحق فرهنگيان و رفع مشكلات نظام آموزشي از عهده يك وزير و يك‌وزارتخانه خارج است و همكاريهاي بيشتر و مطلوبتر فرابخشي وحساسيت ويژه مديريت كلان كشور را مي‌طلبد، بعنوان نمونه به چنددستاورد مهم طي ساليان اخير اشاره مي‌كنم:
با اجراي طرح مشاركت معلمان در انتخاب مديران، زمينه‌هاي‌توسعه مشاركت معلمان و شايسته سالاري فراهم شده است. (6500)مدرسه به سايتهاي رايانه‌اي مجهز شده‌اند. با همكاري وزارت علوم،تحقيقات و فناوري ادامه تحصيل معلمان در دوره‌هاي مختلف تسهيل‌شده است. ميانگين حقوق كاركنان از سال 1380 تا كنون (49) درصدرشد داشته و حداقل دريافتي كاركنان آموزش و پرورش از (85)هزارتومان به (170) هزار تومان در سال 1383 افزايش يافت كه البته‌هنوز تا حد مطلوب فاصله زيادي دارد. كمكهاي غيرنقدي از سال1382 ايجاد و از (600) هزار ريال به (800) هزار ريال در سال1383 افزايش يافت. تسهيلات وام مسكن فرهنگيان از (300) ميلياردريال به بيش از (900) ميليارد ريال افزايش يافته است.
با اجراي طرح شير در مدارس دوره ابتدايي (نايب رئيس ـ وقتتان‌تمام است) حدود (7) ميليون نفر تحت پوشش تغذيه با شير قرارگرفته‌اند و در سال تحصيلي 1384 ـ 1383 اين طرح به كليه دانش‌آموزان‌مقطع ابتدايي تعميم مي‌يابد. والسلام عليكم و رحمة‌الله و بركاته
4 ـ تذكرات نمايندگان مردم در مجلس شوراي‌اسلامي به مسؤولان اجرايي كشور
نايب رئيس ـ تذكرات نمايندگان محترم مجلس به مسؤولين‌اجرايي كشور:
ـ آقاي علي قنبري نماينده محترم اردل، فارسان، كوهرنگ و كيار به رئيس‌جمهور محترم درخصوص رسيدگي به علت تأخير غيرموجه شروع عمليات گازرساني به شهرستان كوهرنگ.
ـ آقايان: سيدعلي‌محمد يثربي نماينده محترم قم، اميدوار رضايي ميرقائد نماينده محترم مسجد سليمان و علي باغبانيان نماينده‌محترم نطنز و قمصر به رئيس‌جمهور محترم درخصوص دستور تسريع در تخصيص اعتبار مصوب 3/3/1382 مجمع تشخيص مصلحت‌نظام در مورد بيمارستان شهيد بهشتي قم.
ـ آقايان: سيدعلي‌محمد يثربي نماينده محترم قم، كاظم جلالي نماينده محترم شاهرود و رضا طلايي‌نيك نماينده محترم بهار وكبودرآهنگ به وزير محترم مسكن و شهرسازي درخصوص پيگيري علت عدم اختصاص زمين قانوني (1600) نفر از جانبازان قم.
به رئيس‌جمهور محترم درخصوص دستور پيگيري پرداخت معوقه حالت اشتغال جانبازان.
ـ آقاي سيدمحمد هاشمي نماينده محترم سيرجان و بردسير به وزير محترم بهداشت، درمان و آموزش و پزشكي درخصوص راه‌اندازي بيمارستان (96) تختخوابي شهرستان بردسير، با توجه به‌گذشت يكسال از تكميل آن.
5 ـ تصويب مجدد لايحه برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي‌ايران و ارجاع آن به مجمع تشخيص مصلحت نظام
نايب رئيس ـ دستور را مطرح بفرماييد.
منشي (جبارزاده) ـ بسم‌الله الرحمن الرحيم
اولين دستور گزارش كميسيون تلفيق درمورد لايحه برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران (اعاده‌شده از شوراي محترم نگهبان) است، مخبر محترم كميسيون تلفيق، از كميسيون چه كسي گزارش مي‌دهد؟
عبداللهي ـ تذكر دارم.
طلايي‌نيك ـ تذكر دارم.
نايب رئيس ـ اجازه بفرماييد! دو نفر از دوستان تذكر دارند، تذكر راجع به همين دستور است يا جلسات قبل است؟ (طلايي‌نيك ـ من‌صحبت كنم؟ ) فرقي نمي‌كند، آقاي طلايي‌نيك يا آقاي عبداللهي، هركدام مي‌توانيد بفرماييد، آقاي عبداللهي بفرماييد.
رضا عبداللهي ـ بسم‌الله الرحمن الرحيم
جناب آقاي خاتمي! تذكر بنده ماده (102) است، «دستور هفتگي مجلس بايد به ترتيب وصول طرحها و لوايح از كميسيونها توسط هيأت رئيسه مجلس تهيه و پس از چاپ و توزيع بر تابلو مخصوص نصب شود و الي آخر...» ايراد بنده به دستوري كه قرائت شد در رابطه‌با گزارش هيأت تحقيق و تفحص چاي است.
همانطوريكه ملاحظه فرموديد در جلسه قبل با اينكه حالا آخرهاي جلسه هم عدد را ما براي مذاكرات نداشتيم، ولي خوب، يك بخشي از آن قرائت شد، يك بخشي از گزارش كميسيون اقتصادي در رابطه با تحقيق و تفحص چاي باقي مانده، علي‌الاصول بايد آن گزارش تمام بشود، در وسط يك دستور نمي‌شود وارد دستور ديگري شد، من‌استدعا مي‌كنم دستور بفرماييد آقاي شمس وهابي گزارش تحقيق وتفحص چاي را تمام كنند، بعد وارد بحث برنامه چهارم بشويم كه‌شوراي نگهبان ايراد گرفته، فكر مي‌كنم كه حضرت عالي اين ايراد راچون روشن است ان‌شاءالله مي‌پذيريد.
نايب رئيس ـ خيلي ممنون. جناب آقاي عبداللهي! آيين‌نامه‌ابهامهاي بسيار زيادي دارد، ما همواره در اين چهار سال خدمت شمابحث كرده‌ايم، از يكطرف هم دارد، چيزهاييكه از شوراي نگهبان اعاده‌مي‌شود از دستور خارج نمي‌شود، يعني ما مي‌توانيم تفسير كنيم كه‌هر وقت از شوراي نگهبان رسيد ما بايد آنرا در دستور، رسيدگي بكنيم،درحقيقت آن چيزي كه از شوراي نگهبان برمي‌گردد نيمه كاره است وما تا وقتي آنرا تمام نكنيم نمي‌توانيم وارد دستور ديگري بشويم، حالاچون (20) روز مهلت قانوني شوراي نگهبان است و مي‌رود، وقتي بعداز (20) روز برگشت بلافاصله برگشت، همه دستورها را مي‌تواندخارج بكند، آن بيايد در صدر بنشيند. بنابراين تذكر شما وارد نيست.آقاي طلايي‌نيك بفرماييد.
رضا طلايي‌نيك ـ بسم‌الله الرحمن الرحيم
ماده (187) را عنايت بفرماييد، باتوجه به گزارشي كه از سوي‌كميسيون تلفيق چاپ شده «پس از بررسي گزارش كميسيون كه در آن‌نظر شوراي نگهبان ملحوظ شده است و ادامه آن مي‌گويد كه دوباره به‌شوراي نگهبان مي‌رود و اگر مجلس برنظر خودش باقي بود بعد به‌مجمع تشخيص مصلحت نظام مي‌رود».
گزارشي كه كميسيون محترم زحمت كشيدند و الان دراختيار ماقرار گرفت، بدون اينكه حالا موارد را احصاء بكنند مورد به مورد،بصورت كلي گفته‌اند عيناً مصوبات قبلي مجلس مورد تصويب قرارگرفت. اگر منظور اين است كه مصوبات قبلي مورد تصويب قرارگرفته، مستقيم به مجمع تشخيص برود، براساس ماده (187) الان مانمي‌توانيم به مجمع تشخيص بفرستيم (نايب رئيس ـ چرا؟) چون بايدبراي بار دوم به شوراي نگهبان برود، اگر مورد ايراد مجدد قرار گرفت،به مجمع تشخيص مي‌رود، اما اگر منظور اين است كه دوباره به شوراي‌نگهبان برود، خوب اجازه بدهيد اصلاحات انجام بشود و حداقل دست‌مجلس بسته نشود، چون با رفتن به مجمع تشخيص نه تنها دوره ششم‌كه حالا رو به اتمام است، مجلس هفتم هم كه ما اين همه دفاع از مجلس‌را مطرح كرديم، جايگاه مجلس و نقش مجلس و حق مجلس بعنوان‌نمايندگان مستقيم ملت در تصويب و اصلاح برنامه بطور كلي تا پايان‌برنامه پنجساله چهارم بسته مي‌شود و من فكر كنم اين جفا در حق‌مجلس باشد.
نايب رئيس ـ خيلي ممنون، البته حالا كه آقاي طلايي‌نيك هم درمجلس ششم است و هم در مجلس هفتم، بسياري از موانعي كه مجلس‌ششم داشت ان‌شاءالله مجلس هفتم نخواهد داشت، يعني مجلس ششم‌نمي‌توانست مصوبات مجمع تشخيص را اصلاح بكند، مجلس هفتم‌حتماً مي‌تواند، خيالتان راحت باشد، حقي از آن ضايع نمي‌شود.
اما آنچيزي كه شما فرموديد، آقاي طلايي‌نيك! درست است، درآن ماده‌اي كه شما گفتيد نوشته است اگر نظر شوراي نگهبان ملحوظ‌شده باشد، ارجاع مي‌شود به شوراي نگهبان، حالا اگر نظر شوراي‌نگهبان ملحوظ نشده باشد چه مي‌شود؟ چون آيين‌نامه ساكت است بايدبه عقلمان رجوع بكنيم، عقل هم مي‌گويد يك ايرادي كه شوراي‌نگهبان گرفته، اگر همانطور بفرستيم ديگر فرستادنش كار لغو است، به‌مجمع تشخيص مي‌رود.
عزيزي ـ اخطار دارم.
نايب رئيس ـ آقاي عزيزي! اجازه بفرماييد كه ديگر وارد دستوربشويم، آقاي عزيزي بفرماييد.
قاسم عزيزي ـ بسم‌الله الرحمن الرحيم
اصل (75) و همچنين تذكر آيين‌نامه‌اي مواد (155) و (156)آيين‌نامه همكاران محترم استحضار دارند كه در زمان تصويب قانون‌برنامه نمايندگان پيشنهادها و يا اصلاحاتي را كه درخصوص لوايح‌قانوني عنوان مي‌كنند و به تقليل درآمد عمومي يا افزايش هزينه‌هاي‌عمومي مي‌انجامد درصورتي قابل طرح در مجلس است كه در آن‌جبران كاهش درآمد يا تأمين هزينه جديد نيز معلوم شود. اين يكطرف‌قضيه، از طرف ديگر باز يك اقدام خلاف آيين‌نامه (نايب‌رئيس ـ آقاي‌عزيزي! من نفهميدم اين خلافي كه ما راجع به اصل (75) انجام داديم‌چيست؟) عنايت بفرماييد من تذكر آيين‌نامه‌اي را هم بدهم، هر دومكمل هم هستند!
در ماده (155) اينطور اشاره دارد كه در شور دوم طرحها و لوايح‌اولويت رسيدگي به پيشنهادها در جلسه علني به ترتيب زير خواهد بود:
1 ـ پيشنهاد جايگزين لايحه دولت يا طرح اصلي براي طرحها ولوايح.
2 ـ پيشنهادهاي حذف به ترتيب حذف كامل يا حذف قسمتهايي ازماده.
3 ـ پيشنهادهاي چاپ شده كميسيون فرعي.
4 ـ پيشنهادهاي اصلاحي چاپ شده نمايندگان براساس تشخيص‌هيأت رئيسه.
عرض شود در زمانيكه در اجراي ماده (106) قانون برنامه چهارم‌مصوب كميسيون تلفيق كه ماده (46) قانون برنامه سوم را براي برنامه‌چهارم تنفيذ كرده، در آنجا بدون اينكه اشاره بشود، فقط با يك عنوان‌لغو...
نايب رئيس ـ آقاي عزيزي! آن قانون تصويب شده، به شوراي‌نگهبان هم رفته، مگر الان ما داريم آنرا بررسي مي‌كنيم؟
عزيزي ـ عنايت بفرماييد! عنوان شد در آن موقعي كه اين ماده دردست بررسي بود صرفاً با يك كلمه‌اي كه ماده (46) يك بند دارد و بند«الف» دارد، با همين سطح گذرا عبور شد، در آن موقع هيچيك ازنمايندگان محترم...
نايب رئيس ـ تذكرتان وارد نيست، خيلي متشكرم اصلاً ربطي به‌اين جلسه ندارد، ما فقط ايرادهاي شوراي نگهبان را در اين جلسه‌رسيدگي مي‌كنيم، موضوع اين ماده را بايد رسيدگي كنيم. (عزيزي ـدليل نمي‌شود كه شما...) آقاي عزيزي! شما بايد همان زمان اين راتذكر مي‌داديد نه الان، حالا اگر رئيس تذكر شما را وارد ندانسته من‌مقصر نيستم! آقاي عبدالله پوري‌حسيني بفرماييد.
ميرعلي‌اشرف عبدالله پوري‌حسيني (عضو كميسيون تلفيق) ـ
بسم‌الله الرحمن الرحيم
گزارش كميسيون تلفيق بررسي لايحه برنامه چهارم توسعه‌اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران به مجلس‌شوراي اسلامي
لايحه برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي‌جمهوري اسلامي ايران كه در جلسه علني مورخ 13/2/1383 مجلس‌شوراي اسلامي بتصويب رسيده بود و براساس نامه شماره7466/30/83 مورخ 3/3/1383 شوراي محترم نگهبان مورد ايرادواقع گرديده بود در جلسه مورخ 4/3/1383 كميسيون مطرح و پس ازبحث و بررسي، كميسيون عيناً مصوبات قبلي مجلس شوراي اسلامي‌را تصويب نمود. اينك گزارش آن تقديم مجلس محترم شوراي‌اسلامي مي‌گردد.
رئيس كميسيون تلفيق برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران ـ مجيد انصاري
دوستان! گرچه توضيح زيادي لازم نيست، به جهت اينكه مصوبات‌قبلي مجلس را كميسيون تلفيق تأييد كرده و بر ابقاء نظر داده، منتها نظربه وسعت ايراداتي كه شوراي محترم نگهبان به مصوبات مجلس‌درخصوص لايحه برنامه چهارم گرفته، با اجازه رياست محترم جلسه‌توضيحات مختصري را از مذكرات كميسيون تلفيق كه امروز صبح‌برگزار شد خدمت عزيزان مطرح مي‌كنم.
در ابتداء تذكري را كه بعضي از دوستانمان مطرح فرمودند ورياست محترم جلسه به آن جواب دادند، عيناً در جلسه كميسيون‌مطرح شد و با استدلال مشابه، اعضاء كميسيون قانع شدند و قبول‌كردند كه در نوبت اول هم مي‌توان برنظرات سابق اصرار كرد و مصوبه‌را به مجمع تشخيص مصلحت نظام فرستاد. منتها درخصوص‌محتويات ايرادات من يكمقداري توضيح عرض بكنم، شوراي محترم‌نگهبان در چند بند به مصوبات مجلس ايراد گرفته، بند «الف» ابهامات‌را مطرح فرمودند، بند «ب» مواردي را مغاير اصل (85) قانون اساسي‌دانستند، در بند «ج» مواردي را مغاير با اصل (138) قانون اساسي‌دانستند، در بند «د» مواردي را با اصل (44) قانون اساسي مغايردانستند و در بند «ه » مغايرت با ساير اصول قانون اساسي و در بند «و»هم (5) مورد را مغايرت شرعي دانستند و لذا در اين (5) بند كه هر يك‌از اين بندها موارد متعددي را، بعضاً بيست و چند مورد را شامل‌مي‌شود، به مصوبه برنامه چهارم ايراد گرفتند.
درخصوص يكي از اين بندها كه بحث ابهامات باشد، يك تذكري‌را دوستانمان در كميسيون تلفيق مطرح فرمودند كه من براي ثبت درمشروح مذاكرات و تأكيد به اين موضوع در صحن مجلس شوراي‌اسلامي، اين نكات را يادآور مي‌شوم. درخصوص بند «الف» كه بحث‌ابهامات است، نظر به اينكه بموجب اصل (94) قانون اساسي تصريح‌شده كليه مصوبات مجلس شوراي اسلامي بايد به شوراي نگهبان‌فرستاده شود، شوراي نگهبان موظف است آنرا حداكثر ظرف (10)روز از تاريخ وصول، از نظر انطباق بر موازين اسلام و قانون اساسي‌مورد بررسي قرار دهد و چنانچه آنرا مغاير ببيند براي تجديدنظر به‌مجلس بازگرداند، در غيراينصورت مصوبه قابل اجراست. از اين اصل‌بر نمي‌آيد كه شوراي محترم نگهبان در انتهاي (10) روز مهلت قانوني‌و (10) روز استمهال موضوع اصل (95) قانون اساسي مواردي رابعنوان ابهام مطرح بكند، چون اين قبيل رفت و آمد بين مجلس شوراي‌اسلامي و شوراي نگهبان مي‌تواند به عدم تأييد و عدم اجراي مصوبات‌مجلس در يك باره زماني بي‌نهايت ختم بشود، يعني هر (20) روزي‌كه سپري شد شوراي محترم نگهبان مواردي را از مصوبه ابهام بگيرد وبعد كه رفع ابهام شد مجدداً يك (20) روزي توقف و مجدداً طرح ابهام‌مي‌تواند چندبار اين (20) روزها تكرار بشود درحاليكه بموجب قانون‌اساسي حداكثر (20) روز پس از تصويب بايد تكليف مصوبه مجلس‌شوراي اسلامي تعيين‌شده باشد. بخصوص رياست محترم كميسيون‌تلفيق اصرار داشتند اين نكته را بيان كرده باشيم كه اساساً پذيرش اين‌نوع اشكال از سوي شوراي محترم نگهبان بعنوان ابهام با اصول نود وچهارم و نود و پنجم قانون اساسي مغايرت دارد. از طرف ديگر اگرعزيزانمان در شوراي محترم نگهبان ابهامي را از بعضي از مواد ياپاره‌اي از مواد مصوبه‌اي از مجلس شوراي اسلامي داشتند و دارند و ياداشته باشند مي‌توانستند و يا مي‌توانند كه بهنگام مذاكرات مجلس، درمجلس حضور داشته باشند و يا از كميسيون اصلي و كسانيكه‌دست‌اندركار تهيه آن لوايح يا طرحها بودند سؤال بكنند، به جلسات‌خودشان دعوت بكنند و موضوع ابهام را با آنها مطرح بكنند كه‌متأسفانه درخصوص برنامه چهارم توسعه، اين تعامل و اين رفت وآمدها صورت نپذيرفت و مي‌توانست اين ابهام (20) روز پيش و ياحتي جلوتر از آن براي اعضاي محترم شوراي نگهبان از بين رفته باشد.اما درخصوص ساير موارد كه ابهام نيست و عزيزان اشكال و ايرادگرفتند، خيلي از اين ايرادها، ايرادهاي شكلي است، بخصوص جاهايي‌كه مغايرت با اصل هشتادوپنجم قانون اساسي است يا مغايرت با اصل‌صدوسي‌وهشتم قانون اساسي است، اينها بيشتر ايرادهاي شكلي است‌و قابل تأمين هم بنظر مي‌رسيدند. اما بعضي از ايراداتي كه شوراي‌محترم نگهبان گرفته اينها قطعاً و يقيناً با يكبار و دوبار كه سهل است، بادهها بار رفت و آمد بين مجلس و شوراي محترم نگهبان قابل رفع نبود.مثلاً اصل (44) قانون اساسي! ايرادهايي كه شوراي محترم نگهبان‌بموجب اصل (44) قانون اساسي مي‌گيرد، ايرادها اين نيست كه بارفت و آمد بين مجلس و شوراي نگهبان حل بشود و يا ايرادهايي كه درانتهاي نامه شوراي محترم نگهبان در قالب ايرادهاي شرعي ومغايرتهاي شرعي مثلاً بحث ربوي بودن فاينانس‌هايي كه در لايحه‌برنامه چهارم به آن اشاره شده، خوب، اين قبيل ايرادها هم با دهها باررفت و آمد بين شوراي محترم نگهبان و مجلس برطرف نمي‌شود مگراينكه مجلس شوراي اسلامي اين مصوباتش را پس بگيرد، اين‌روشهاي تأمين مالي را از مصوباتش حذف كند كه خوب، مجلس هم باعمد و علم و اطلاع و از روي مصلحت نظام اينها را تصويب كرده،كاري كه در بودجه‌هاي سنواتي به دفعات اين كار را مجلس انجام داده‌و با ايراد شوراي محترم نگهبان به مجمع تشخيص مصلحت نظام،ارجاع شده و در آنجا هم مصوبات مجلس مورد تأييد قرار گرفته، ازروي مصلحت. لذا آن مصلحتها همچنان پابرجاست و مجلس هم بر اين‌مصوباتش پافشاري داشته و دارد، لذا بديهي است كه حداقل قسمتي ازاشكالات شوراي محترم نگهبان با تعدد رفت و آمد بين مجلس وشوراي محترم نگهبان قابل رفع نبوده و نيست و از طرف ديگر هم‌خوب، دوستان اطلاع دارند كه فردا، پس فردا آخرين روزهاي كاري‌مجلس شوراي اسلامي است و امكان اينكه براي بقيه موارد تعدد رفت‌و آمد بتواند اين بار را سبكتر بكند هم خيلي ما را به منزل مقصودنخواهد رساند. لذا كميسيون تلفيق باعنايت به اينكه حداقل تعدادي ازايرادهاي شوراي محترم نگهبان قابل رفع بين مجلس و شوراي محترم‌نگهبان نيست و اينها دهها بار هم رفت و آمد بكند نهايتاً بايد به مجمع‌تشخيص مصلحت نظام فرستاده بشود لذا يكجا همه ايرادهايي را كه‌شوراي محترم نگهبان گرفته بود را كميسيون تلفيق مصوب كرد كه به‌مجمع تشخيص مصلحت نظام فرستاده بشود، بديهي است كه در آنجاخيلي از موارد چون شكلي است به سرعت حل خواهد شد، بقيه‌ايرادهاي غيرشكلي كه تعداد آنها هم بسيار كم هستند باتوجه به نوع اين‌ايرادها كه به دفعات در مجمع تشخيص مصلحت نظام به بحث گذاشته‌شده و بتصويب رسيده، ان‌شاءالله در يك فضاي زماني بسيار كوتاه‌بتصويب خواهد رسيد و ان‌شاءالله بودجه سال 84 كشور براساس قانون‌برنامه چهارم توسعه ازسوي دولت محترم تهيه و تقديم مجلس شوراي‌اسلامي خواهد شد. بر اين باور هم مجدداً تأكيد مي‌كنيم كه عزيزانمان‌در دوره هفتم مجلس شوراي اسلامي مثل دوره ششم كه مي‌توانست‌برنامه سوم را در هر جاييكه صلاح مي‌دانست، اصلاح بكند، آن‌عزيزان هم خواهند توانست كه هرجاي برنامه چهارم را كه بنظرخودشان نيازمند اصلاح بود با تقديم طرح خاص اصلاح برنامه و يالايحه خاص اصلاح برنامه مي‌توانند آنها هم عوض بكنند، هيچ حقي ازعزيزانمان در دوره هفتم نه توسط ما قابل حذف است، نه حذف‌مي‌شود و ان‌شاءالله آن عزيزانمان هم حسب تشخيصي كه مي‌دهند براي‌مصلحت كشور آنطور عمل خواهند كرد. لذا كميسون تلفيق بر ابقاء برمصوبات مجلس شوراي اسلامي رأي داد و اميدوار هستيم كه‌عزيزانمان همراهي بفرمايند و ان‌شاءالله برنامه در فرصت زماني كوتاه‌توسط مجمع تشخيص مصلحت نظام بتصويب نهايي برسد و ان‌شاءالله براي سال آينده بخشنامه بودجه بر مبناي برنامه چهارم تهيه بشود.والسلام عليكم و رحمة‌الله
نايب رئيس ـ خيلي متشكر.
منشي (اماني) ـ مخالف آقاي دكتر نوبخت هستند.
نايب رئيس ـ اجازه بدهيد ما بند به بند وارد ايراد شوراي نگهبان‌بشويم، نه كليات آن. ما در هيأت رئيسه بحث كرديم، درحقيقت ايرادكه نيست، ابهامهاي شوراي نگهبان را نمي‌توانيم بپذيريم، چون شوراي‌نگهبان موظف است مغايرت يا عدم مغايرت را اعلام بكند و دلايل آنرا هم سريع اعلام بكند، اينكه ابهام دارد بهرحال (20) روز فرصت‌بوده كه مي‌توانستند از كميسيون، افراد ديگر در داخل مجلس براي رفع‌ابهام كمك بگيرند، ضمن اينكه بعضي تعاريف را مي‌گويند ما متوجه‌نشديم. خوب آن ديگر تقصير ما نيست.
عبداللهي ـ تذكر دارم.
نايب رئيس ـ بنابراين ما از بند «ب» شروع مي‌كنيم، در بند «ب»باتوجه به اينكه مبناي ايرادها يكي است، در آنجا وارد مي‌شويم. آقاي‌نوبخت! اجازه بدهيد تذكر آيين‌نامه‌اي بدهند، بعد شما مخالفت‌بفرماييد. آقاي عبداللهي بفرماييد.
رضا عبداللهي ـ بسم‌الله الرحمن الرحيم
آقاي دكتر! عرض بنده به مواد (184)، (186) و (187) برمي‌گردد،اينكه ما امروز دست به اين ابتكار بزنيم كه ما ابهامات را در پايان دوره‌مجلس ششم نمي‌پذيريم واقعاً چيز جديدي است يعني درطول دوره‌مجلس ششم و مجالس قبل، من صبح هم خدمت دوستان در كميسيون‌تلفيق عرض كردم، در برنامه پنجساله سوم هم كه شما نگاه بكنيد،ابهامات فراوان بوده است، منتها ما نشسته‌ايم، آقاي انصاري هم تشريف‌داشتند، عضو هيأت رئيسه كميسيون تلفيق هم ايشان بوده، اين ابهامات‌بوده، الان اسناد آن هم در اداره كل قوانين موجود است و در دوره ششم‌هم ما طرحها و لوايحي را كه تصويب كرديم شوراي نگهبان رفته، بعضاًابهام گرفته است، اين ابهام را ما اينجا برطرف كرديم، نبوده كه مانمي‌پذيريم! خوب، شما نپذيريد! آن آقايان هم اگر بنا بود كه مسيرشوراي نگهبان را طي بكند و براي مجمع تشخيص نرود كه الان اين‌قصد را مجلس محترم دارد، خوب دوباره ايراد مي‌گرفت. با لج ولجبازي كه كار درست نمي‌شود! من عرضم اين است قوانيني كه ما الان‌گذرانديم، من حالا (4)،(5) مورد آن را عرض مي‌كنم، در همين بند«الف» ابهامات...
نايب رئيس ـ آقاي عبداللهي! اخطار آيين‌نامه‌اي شما چيست؟
عبداللهي ـ اخطار آيين‌نامه‌اي بنده اين است كه شما ماده...
نايب رئيس ـ مواد (184)،(185)،(186) چه نوشته؟ نوشته‌ايرادهاي شوراي نگهبان، ننوشته ابهامات!
عبداللهي ـ عرض مي‌كنم، ايرادات، ببينيد آقاي دكتر! وقتي كه‌مفهوم نيست، كلمات را شما نگاه بفرماييد من الان (4)،(5) مورد آن رابگويم...
نايب رئيس ـ مثلاً سند ملي، من كه نمي‌توانم بروم، سند ملي يك‌تعريفي دارد ديگر!
عبداللهي ـ مي‌دانم سند ملي تعريف... شما در رابطه با بازارهاي‌غيرمتشكل پولي، در همين چند روز اخير تصويب شد، دقت‌فرموديد، آقايان گفتند آقا! شما در رابطه با عمليات بانكي، اين ابهام‌دارد، آمد در كميسيون اقتصادي، ما اين را تعريف كرديم، دوباره‌برايشان فرستاديم، يعني مجلس كه نمي‌تواند دوگانه كار بكند، يعني‌يكجا آنطوري عمل بكند، يكجا اينطوري بخواهد عمل بكند، الان‌شما در همين بند (11) مثلاً ايرادات كه ابهام گرفته شده ملاحظه‌بفرماييد، نوشته «از نظر مفهوم عدالت جنسيتي» خوب اين عدالت‌جنسيتي چيست؟ منظور قانونگذار اينجا روشن نيست. يا در رابطه با(فرض كنيم) كه بند (8) ايرادات، صدر ماده (73)، از نظر مفهوم‌حقوقي سند ملي است. سند ملي را ما بايد در يك قانون تعريف كرده‌باشيم. وقتي تعريف نكرديد براي بنده كه مي‌خواهم تشخيص بدهم،نمي‌دانم كه چيست؟ آيا اين را بايد ايراد بگيرم؟ ايراد نگيرم؟ شأن‌قانونگذاري دارد يا از اختيارات دولت است؟ اينها واقعاً ابهام است،من خواهشم اين است كه...
نايب رئيس ـ خيلي متشكر، ببينيد آقاي عبداللهي! من اينجابعنوان اداره‌كننده جلسه مسؤول كار خودم هستم. اگر حالا شخص‌ديگري پذيرفته يا نپذيرفته، آن جداست. بنده هم طبق قانون اساسي آن‌برداشت را كه اينجا مي‌كنم از آيين‌نامه بررسي مي‌كنم.
عبداللهي ـ طبق آيين‌نامه‌اي كه چهارسال عمل كرديد بايد عمل‌بشود.
نايب رئيس ـ قانون اساسي و آيين‌نامه دارد كه شوراي نگهبان بايدمغايرت يا عدم مغايرت با شرع و قانون اساسي را اعلام بكند. دلايل‌را سريع اعلام بكند و دلايل رد را اعلام بكند، وقتي چيزي را رد نكرده‌است من نمي‌توانم راجع به آن وارد بشوم، شوراي نگهبان مي‌توانست‌همينجا بگويد كه اين سند ملي ممكن است مثلاً شامل اسناد مضلّه ونمي‌دانم ضاله و چه بشود، بنابراين خلاف شرع است. بيايد من‌تصويب بكنم. بنده مسؤول اين نيستم كه مثلاً بروم مفاهيم حقوقي،مفاهيم ادبي، مفاهيم نمي‌دانم اقتصادي...، آنجا كلاس نمي‌شودگذاشت، بنابراين اين را ما نمي‌توانيم بپذيريم، تذكر شما هم واردنيست.
ما وارد بند «ب» مي‌شويم، آقاي نوبخت مخالف است، بفرماييد.
محمدباقر نوبخت‌حقيقي ـ بسم‌الله الرحمن الرحيم
جناب آقاي دكتر خاتمي! من چون در جريان كوششهاي مجدّانه‌كميسيون تلفيق و همچنين بحث بسيار جدي همكاران محترم در جلسه‌علني بودم با اعتقاد از مصوبات مجلس شوراي اسلامي درخصوص‌برنامه چهارم دفاع مي‌كنم و از چند روز آينده هم كه تريبون مجلس‌نيست، از رسانه‌ها هرجا كه ضرورت داشته باشد من دفاع خودم را اززحمات و خرد جمعي مجلس ششم، بيان خواهم داشت و اين را هم‌ترديد ندارم كه كارآمدي مجمع محترم تشخيص مصلحت باتوجه به‌حضور شايستگان در آنجا كفايت بالندگي و منقح كردن مصوبات واحياناً ايراداتي را كه شوراي محترم نگهبان داشتند را دارد و مجمع‌مي‌تواند به نيكويي اين را اصلاح بكند. اما چند اشكال اساسي مطرح‌مي‌شود، من خواهش مي‌كنم از همه نمايندگان محترم به اين نكته‌هايي‌كه عرض مي‌كنم التفات داشته باشند. اين زحمت مجلس ششم براي‌اداره بهتر كشور در قالب برنامه صورت گرفته كه قطعاً بعنوان يك نقطه‌درخشان در كارنامه مجلس ششم مي‌توان از آن ياد كرد. اما اگر اين به‌مجمع تشخيص مصلحت برود همه ما مي‌دانيم كه امكان اصلاح آن‌بخشهايي كه در مجمع بتصويب رسيد، براي مجلس هفتم و حتي‌يكسال اول مجلس هشتم وجود نخواهد داشت. قطعاً دولت فعلي ودولت آينده هم اگر بنا به تغييرات اقليمي، تغييرات سياسي و اجتماعي‌صلاح دانستند كه بخشي از قسمتهاي قانون برنامه را تغيير بدهندبخاطر اينكه مجمع تشخيص مصلحت آن قسمتها را نظر داد، ما ديگرامكان بررسي را از آنها هم سلب كرديم. قطعاً اين به مصلحت نيست،يك جمعي فراهم شده‌اند، به هر تقدير، آنها هم بايد اين حق را داشته‌باشند. ضمن اينكه بنده اطمينان دارم اگر آن عزيزان هم بنشينند بهتر ازاين جمعبندي را كه صورت گرفته نخواهند داشت ولي ما بي جهت يك‌چنين حقي را از مجلس آتي كه آنها هم قانوناً منتخبين مردم هستند و درقانون اساسي داراي حقوقي هستند، اين را از آنها، از دولت آينده، ازدولت فعلي و از مجلس هشتم سلب نكنيم.
جناب آقاي خاتمي! اگر يادتان باشد يك روزي (حالا شايد اين‌جمله خيلي مقتضي نباشد من از تريبون، از ميكروفن باز اين را بگويم،با هم از مراسم ترحيم خانواده جناب آقاي عبداللهي برمي‌گشتيم) من به‌شما عرض كردم به هر تقدير تموجات مجلس در اين ادوار (4) دوره و(16) سال... من چهره‌هاي درخشاني را ديدم كه در هيأت رئيسه بودند،رفتند، آمدند و معلوم هم نيست مجلس هشتم چه كساني آن بالابنشينند، بهرتقدير ما اين اجازه را براي آن مجلس هم حداقل محفوظ‌بداريم كه اگر خواستند بتوانند تغيير بدهند. ايرادات شوراي محترم‌نگهبان همانطور كه التفات فرموديد خيلي گسترده است يعني مي‌شودهمه اين برنامه را بنوعي در مجمع تشخيص مصلحت بتصويب رساندو اين حق از آنها گرفته شود. ممكن است گفته شود ما اگر اين رابرگردانيم، ديگر اين مجلس وصال نمي‌دهد! من كاملاً با شما هم‌عقيده‌ام، از اين بابت هم بسيار متأسفم، اما بهرتقدير اين حق مي‌تواندبراي مجلس بعدي باشد كه اين كار را بكند. اگر بگوييم براي بودجه‌سال 84، التفات داشته باشيد چارچوب الان مشخص شده است،سازمان محترم مديريت و برنامه‌ريزي مي‌تواند بودجه سال 84 را درهمين چارچوب تهيه بكند، من بيشتر از اين جهت كه حقوق مجلس‌آينده و مجلس بعد از آن (مجلس هشتم) از اينها سلب نشود و همچنين‌براي دولتهاي آينده، من از جناب عالي و همچنين از همكاران محترم‌اين تقاضا را دارم اجازه بدهيد كه اين به مجمع تشخيص مصلحت‌نرود، تشكر مي‌كنم.
نايب رئيس ـ خيلي متشكر، آقاي دكتر البته بنده اينجا يك رأي‌دارم «موافق ابقاء» يعني نظر كميسيون.
منشي (اماني) ـ آقاي انصاري ثبت‌نام كردند.
نايب رئيس ـ اول نظر كميسيون مطرح مي‌شود، بعد اگر رأي‌نياورد، نظر نمايندگان، طبق صريح آيين‌نامه، كميسيون نظر ابقاء داده،پيشنهاد است، پيشنهاد ابقاء داده‌اند. آقاي انصاري بفرماييد، موافق‌صحبت كنيد. (عبداللهي ـ تذكر دارم) آقاي عبداللهي تذكر آيين‌نامه‌اي‌دارند، بفرماييد.
رضا عبداللهي ـ ماده (186)، مصوبات عادي و يك‌فوريتي‌مجلس كه از طرف شوراي نگهبان رد شده به كميسيون مربوطه ارسال‌مي‌شود و با اعلام وقت قبلي با حضور نماينده شوراي نگهبان موارداعتراض براي اصلاح مورد بحث قرار مي‌گيرد. من خواهشم اين است‌كه همكاران محترم و هم كسانيكه در بيرون گوش مي‌كنند مخصوصاًحقوقدانها به اين نكات توجه داشته باشند كه كلمه «اصلاح» بار حقوقي‌دارد و براي اصلاح مورد بحث قرار مي‌گيرد. درصورت عدم حضورنماينده شوراي نگهبان درموعد اعلام شده، كميسيون با ملحوظ نمودن‌نظر شوراي نگهبان كار خود را انجام مي‌دهد، نمايندگاني كه پيشنهاداصلاحي داده‌اند در اين مرحله مي‌توانند در كميسيون شركت نمايند.بنده آقاي دكتر! علاوه بر اينكه يكي از نمايندگان اين مجلس هستم،عضو كميسيون تلفيق هم بودم. ديروز بعدازظهر ايرادات شوراي‌نگهبان به ما رسيده، تا (12) شب هم من كار داشتم، نرسيدم، (5/4) تا(8) صبح نشستم (50)،(60) تا از ايرادات را به ذهن خودم اصلاح‌كردم و اين پيشنهادات را صبح در كميسيون تلفيق خدمت آقاي‌انصاري تقديم كردم، الان هم چاپ و منتشر شده در اختيار نمايندگان‌قرار گرفته. در كميسيون آقايان اجازه طرح پيشنهادات ما را ندادند واين را منع كردند درصورتيكه اين تخلف است. من نامه‌اي هم خدمت‌جناب آقاي كروبي و هيأت رئيسه محترم نوشتم، در اختيار شما قراردادم كه الان اصلاً اين گزارش كميسيون بايد برگردد چون طبق بندهاي(5) و (11) ماده (23)، گزارش كميسيون تلفيق در صحن مجلس الان‌قابل طرح نيست. گزارشي كه كميسيون الان فرستاده است، اصلاحي راانجام نداده، پيشنهادات بنده را هم كه بعنوان عضوي از كميسيون تلفيق‌بودم در صحن كميسيون تلفيق نگذاشتند كه مطرح بشود. آقاي انصاري‌نظرشان اين بود كه نه، حالا كه آنجا انجام نشده شما در جلسه علني‌مي‌توانيد اين كار را انجام بدهيد. نماينده شوراي نگهبان هم همكاران‌بدانند، ملت شريف ايران هم بداند در جلسه رسيدگي به اصلاحات‌حضور نداشته، الان من مي‌خواهم مورد به مورد پيشنهاداتم را مطرح‌بكنم. آقاي انصاري و كميسيون تلفيق پيشنهادي ارائه نكرده است كه‌الان بخواهيد اول نظر كميسيون را شما به رأي بگذاريد يعني نظركميسيون اين بوده كه بر مصوبه قبلي مجلس باقي بماند، رفع ايرادنكرده، اصلاح نكرده، بنده اصلاحاتي را انجام دادم الان مي‌خواهم‌طرح بكنم، اينكه شما بفرماييد همان نظر آقاي انصاري را كه چون نظركميسيون ابقاء است، اول هم نظر كميسيون را به رأي مي‌گذاريم،خوب، اينكه ديگر خيلي راحت است و نظري از نمايندگان‌نمي‌خواهيم و قطعاً هم نظر كميسيون تصويب مي‌شود و شما داريد راه‌را بر پيشنهادات نمايندگان الان اينجا مي‌بنديد. اگر شما بخواهيداينطوري عمل بكنيد، يعني قانون در روز روشن به اين صراحت‌بخواهيد زير پا گذاشته بشود، نه در كميسيون اجازه بفرماييد كه ما آنجانظراتمان و پيشنهاداتمان را مطرح بكنيم، الان هم اينجا چاپ شده،(61) مورد بر آن پيشنهاد دارم...(نايب رئيس ـ آقاي عبداللهي وقت‌شما تمام است) الان تمام مي‌كنم. اگر واقعاً به اين صراحت بخواهدپيشنهادات ما را هم در جلسه كميسيون نپذيريد، هم در صحن نپذيريدو با اين صراحت قانون را زير پا بگذاريد اجازه بدهيد كه ما جلسه راترك بكنيم، شما با (160) نفر، (170) نفر، (180) نفر، چون آنموقع‌ديگر نيازي نيست، شما بر همين اساس رأي بگيريد و مصوبه را براي‌مجمع تشخيص بفرستيد والاّ اگر مي‌خواهيد كه ما مورد به موردپيشنهاداتمان را بايد طبق صراحت ماده (186) مطرح بكنيم، (نايب‌رئيس ـ خيلي متشكر) نهايتاً مجلس محترم به پيشنهادات ما رأي‌نمي‌دهد، تازه رأي ندادند، دوباره در صحن مجلس بايد پيشنهادپذيرفته بشود (نايب رئيس ـ خيلي ممنون) انتهاي پاراگراف آخرش راهم عرض كنم و عرضم را قطع مي‌كنم، «درصورت عدم تصويب‌پيشنهاد كميسيون و يا پيشنهادهاي قبلي نمايندگان در مجلس،پيشنهادهاي جديد پذيرفته مي‌شود و درباره آنها بحث و رأي‌گيري‌بعمل مي‌آيد». اگر نظر كميسيون كه بايد اصلاح مي‌كرد... كه نكرده،يعني اصلاً كميسيون الان مطرح نيست، كميسيون بايد برود كنار،پيشنهادات مكتوب بنده بايد مطرح بشود، اگر رأي نياورد، شما بايدپيشنهادات جديد را بپذيريد، اگر خلاف اين مي‌خواهيد عمل بكنيداجازه بفرماييد كه ما جلسه مجلس را ترك بكنيم.
نايب رئيس ـ شما صاحب اختياريد، هركاري مي‌توانيد بكنيدجناب آقاي عبداللهي، ولي اميدوارم همه تابع منطق باشيم! (يكي ازنمايندگان ـ دقيقاً همينطور است) يك نكته اينكه در كميسيون چه‌گذشت؟ خود آقاي انصاري جواب مي‌دهند. چون شما آمديد به من‌فرموديد، من هم يك صحبتي كردم، بعد هم با خود آقاي انصاري‌صحبت كردم، حالا خود آقاي انصاري جواب مي‌دهند كه در كميسيون‌چه روندي طي كرده، اما دو،سه نكته‌اي كه شما گفتيد، اولاً شما اعلام‌كرديد كه ملت شريف ايران بدانند «شوراي نگهبان نبوده است» من‌مي‌خواهم بگويم شوراي نگهبان تخلف كرده است كه حضور نداشته‌است. شوراي نگهبان موظف به حضور در جلسه كميسيون براي رفع‌ايراداتش هست و اگر شوراي نگهبان نبوده تخلف كرده است. ملت‌شريف ايران اين نكته را بدانند. اين يك.
دوم اينكه آن مورد آيين‌نامه‌اي كه شما خوانديد آقاي عبداللهي من‌اينجا هم خدمتتان عرض كردم نوشته كه «براي اصلاح مورد بحث قرارمي‌دهد»، نگفته حتماً اصلاح بايد بكند. بايد مورد بحث قرار بدهند كه‌آيا اين اصلاح‌پذير هست؟ نيست؟ نمي‌شود اصلاح كرد؟ مصلحت‌كشور اصلاح اين هست يا نيست؟ و اينها هم حتماً اين كار را انجام‌دادند. اگر كه شما يك جاي آيين‌نامه را به من نشان بدهيد كه كميسيون‌موظف است اصلاح بكند، نوشته اصلاح مورد بحث قرار مي‌دهد، اگراصلاح نشد، همان مصوبه قبلي را درحقيقت تصويب مي‌كند و مي‌آيد،هيچ عيبي هم ندارد. اما شما مي‌گوييد كه كميسيون پيشنهادي نداشته،من مي‌خواهم ببينم ابقاء مصوبه قبلي اسمش چيست؟ اسمش مصوبه‌است؟ اسمش نمي‌دانم قطعنامه است؟ خوب، اسمش پيشنهاد است‌ديگر، يك تعدادي پيشنهاد مي‌دهند، اين مصوب شود، اين هم حتماً ازآن ابهامات تيپ شوراي نگهبان است كه شما ايراد مي‌كنيد، مصوبه‌كميسيون، پيشنهاد وجود دارد كه ما تعدادي نماينده مي‌آيند مي‌گويندآقا! اصلاح نكنيم، همان اصلاح، يعني مصوبه قبلي مجلس را پيشنهادمي‌كنيم ابقاء شود. اين اسمش پيشنهاد نيست؟ وقتي كه كميسيون‌تصويب كرد، مصوبه آن است ديگر، ديگر پيشنهاد بعدي پذيرفته‌نمي‌شود. الان ايرادي كه خود آقاي عبداللهي مي‌گيرند، اگر اينجا (6)نماينده پيشنهاد داشته باشند، به نماينده اول مي‌گوييم آقا! پيشنهادت رابده، اگر پيشنهادش تصويب شد، نماينده دوم مي‌تواند بگويد آقا چراپيشنهاد من را طرح نمي‌كنيد؟! ما هم اينجا طبق آيين‌نامه، اول مصوبه‌كميسيون را رأي مي‌گيريم، مصوبه كميسيون اينجا به دست من رسيده،بنده به رأي مي‌گذارم، اگر رأي نياورد به روي چشم، پيشنهادحضرت عالي را مطرح مي‌كنيم! بنابراين هيچكدام از ايرادات‌آيين‌نامه‌اي شما جناب آقاي عبداللهي! وارد نيست. آقاي قرباني اخطارقانون اساسي دارند، بفرماييد.
موسي قرباني ـ جناب آقاي خاتمي من اخطار اصل (112) رادارم.
قطع نظر از اينكه بنده هم اعتقادم اين نيست كه مجلس، مرتبه اول‌مي‌تواند به شوراي نگهبان بفرستد، قبلاً هم عرض كردم و دوستان مديرمجلس هم وارد ندانستند، ما هم تمكين مي‌كنيم و عرضي نداريم، آنچه‌در اصل...اين جلسه روبروي ما هم بفرماييد تعطيل بشود، ببخشيدآقاي شكوري!
نايب رئيس ـ نه، آقاي ابوترابي را هم اسمشان را بفرماييد!
قرباني ـ بايد برويد يك گوشه‌اي جلسه بگيريد. عرض كنم جناب‌آقاي خاتمي! عنايت بفرماييد، اصل يكصد و دوازدهم گفته «مجمع‌تشخيص مصلحت نظام براي تشخيص مصلحت در مواردي كه مصوبه‌مجلس شوراي اسلامي را شوراي نگهبان خلاف موازين شرع و يا خلاف‌قانون اساسي بداند و مجلس با درنظر گرفتن مصلحت...» الي آخر.
اينجا يك شق سومي وجود دارد، موارديكه شوراي نگهبان ابهام‌گرفته، به اين معنا كه شوراي نگهبان گفته از اين عبارت دو،سه برداشت‌مي‌شود و ما نمي‌دانيم كدام برداشت منظور نظر شماست؟ مثلاً يك‌برداشت آن اگر باشد مشكلي ندارد، يك برداشت ممكن است مشكل‌داشته باشد. حداقل اين قسمت، روشن است كه در موارد ابهام، شماچه چيزي را مصلحت مي‌دانيد كه به مجمع تشخيص بفرستيد؟ مواردخلاف شرع را مي‌فرماييد خلاف شرع است، اما مصلحت را بر اين‌مي‌دانيد كه به مجمع تشخيص بفرستيد. موارد خلاف قانون اساسي رادرست مي‌فرماييد، مي‌گوييد مصلحت است، مي‌فرستيم، اما موارديكه‌شوراي نگهبان ابهام دانسته اينجا بنظر من بايد رفع ابهام بشود تا نهايتاًمنجر بشود به يكي از آن دو صورت و آنوقت به مجمع تشخيص برود.
نايب رئيس ـ خيلي متشكر، اخطارتان وارد نيست. آقاي قرباني!بنده تا آخر اين دوره مجلس يعني تا آخر ساعت (12) نيمه شب‌چهارشنبه بنده از شما خواهش مي‌كنم هرجاي قانون اساسي ياآيين‌نامه درآورديد كه شوراي نگهبان مي‌تواند ابهام بگيرد و آن راخلاف بكند، بياوريد من قبول مي‌كنم، اين يكي.
دوم اينكه من يك راهنمايي مي‌كنم براساس گفته‌هاي شما كه‌ان‌شاءالله مجلس بعدي اين مشكل را شوراي نگهبان با شما نداشته‌باشد. شوراي نگهبان مي‌توانست بگويد چون اين مصوبه شما مي‌تواندشامل آن مورد هم بشود كه اگر آن موردباشد خلاف شرع باشد، خلاف‌شرع است. اينكه مي‌گويد، من نمي‌فهمم كه اين چيست، خوب، آن‌ديگر تقصير من نيست! بنابراين اخطار شما وارد نيست (قرباني ـاجازه بدهيد جواب بدهم) نه ديگر، من مي‌توانستم بگويم اخطارتان‌فقط وارد نيست، بعداً اينجا صحبت مي‌كنيم. قرار نيست كه مذاكره‌كنيم. يكبار مي‌گوييم وارد نيست، دعوايمان مي‌شود، مي‌گويند چراجواب نمي‌دهيد؟ يكبار جواب مي‌دهيم، آقاي قرباني مي‌گويد من هم‌يكبار ديگر بايد صحبت كنم. آخر اين را ما چكار كنيم؟ مي‌گويم‌اخطارتان وارد نيست. جوابش اين است. بياييد بعداً صحبت مي‌كنيم.چنين چيزي وجود ندارد. آقاي انصاري موافق هستند، بفرماييد.
مجيد انصاري ـ بسم‌الله الرحمن الرحيم
جناب آقاي قرباني! من بخصوص اين صحبت را از اين جهت‌عرض مي‌كنم چون در مجلس هفتم تشريف داريد و شايد براي رفع‌اشكالات اينگونه‌اي در آينده هم كمك مي‌كند، خواهش مي‌كنم عنايت‌كنيد. اولاً آقاي دكتر نوبخت مسائلي فرمودند كه مهمترين آنها يامي‌شود گفت همه مسأله اين بود كه اگر اين موضوعات به مجمع‌تشخيص ارجاع بشود حق اصلاح برنامه چهارم از مجلس هفتم سلب‌مي‌شود و اين كار اخلاقي نيست و ما نبايد اين كار را انجام بدهيم. من‌پاسخ اين شبهه را عرض مي‌كنم، بعد هم چند نكته‌اي ديگر.
جناب آقاي دكتر نوبخت! در هيچيك از قوانين موضوعه كشور، نه‌در قانون اساسي و نه در آيين‌نامه داخلي مجلس، نيامده است كه مجلس‌شوراي اسلامي نمي‌تواند مصوبات مجمع تشخيص مصلحت را تغييردهد. اين يك تفسيري بوده است كه شوراي نگهبان كرده و از ديد بنده‌اين تفسير شوراي نگهبان، خلاف اصول ديگر قانون اساسي است كه‌مي‌گويد: «مجلس حق قانونگذاري در همه امور را دارد.» اين اولاً،بنابراين شوراي نگهبان مي‌تواند تفسير خودش را عوض كند.
مسأله دوم اين است كه عرض كنم در اين قانون موارد كليدي ومحتوايي كه شوراي نگهبان ايراد گرفته، يكي بحث فاينانسهاست، يكي‌مواردي كه خلاف اصل (44) قانون اساسي است در بحث واگذاري‌آب و مالكيتها و مسائل اقتصادي. عمده بحثهاي محتوايي شوراي‌نگهبان اينهاست. بقيه شكلي است. مثلاً (26) مورد را گفتند شمابجاي اينكه اساسنامه‌ها بتصويب مجلس برسد، گفته‌ايد بتصويب‌دولت برسد، اين خلاف اصل (85) است. (27)،(28) مورد هم‌مصوبات را به شوراها واگذار كرديد كه طبق اصل (137) از اختيارات‌دولت است. ملاحظه مي‌كنيد كه حدود (50)،(60) مورد فقط شكلي‌است كه اگر به مجمع تشخيص مصلحت برود حق قانونگذاري در هيچ‌موضوعي از مجلس سلب نمي‌شود، آنها داوري خواهند كرد كه اينهابيايد مجلس يا هيأت دولت يا در همان دستگاهها تصويب بشود.
راجع به آن مسائل محتوايي قبلاً بارها و بارها مجمع تشخيص‌مصلحت اينها را تصويب كرده، يعني اين خطري كه شما مي‌فرماييداگر راست باشد قبلاً اتفاق افتاده، در قانون سرمايه‌گذاري خارجي، هم‌در قانون تجميع عوارض اگر اشتباه نكنم هم در لوايح بودجه سنواتي‌راجع به فاينانسها، راجع به سرمايه‌گذاري خارجي، راجع به اصل (44)كراراً شوراي نگهبان ايراد گرفت، رفع ايراد نشد، رفت مجمع تشخيص‌مصلحت، مجمع تشخيص مصلحت مصوبات عديده‌اي دارد. اگردست مجلس از قبل با تفسير شما در اين چيزها بسته شده، اتفاق‌جديدي ديگر نخواهد افتاد. ولي بنظر بنده هم مجمع تشخيص مصلحت مي‌تواند و هم مجلس. مجلس ممكن است امروز بخاطرشرايط زماني، مكاني، مصالح كشور، مسأله‌اي را به مجمع تشخيص مصلحت ارجاع بدهد. (5) سال ديگر شرايط جهاني، شرايط داخلي‌عوض شود، مجلس تشخيص بدهد كه آن مصلحت ديگر در كار نيست.مجلس حق دارد وضع قانون كند، مي‌رود شوراي نگهبان، شوراي‌نگهبان اگر نپذيرفت مي‌رود مجمع تشخيص مصلحت، در مجمع‌تشخيص مصلحت قوانين ابدي و دائمي نيست. اين اشتباهي است كه‌اين روزها در مطبوعات مي‌نويسند. مصوبات مجمع تشخيص‌مصلحت اتفاقاً ناظر به مصلحت است و چون ناظر به مصلحت است،زمانبندي دارد، از همين جهت ما حتي سياستهاي كلي كه در مجمع‌تشخيص مصلحت وضع كرديم در ذيل اكثر آنها آمده، در نامه مقام‌معظم رهبري هم به مجمع تشخيص مصلحت آمده كه اين سياستهاي‌كلي، سياستهاي كلي ابدي نيست. اينها بعضاً پنجساله است، بعضاًدهساله است. چون مصالح كشور با شرايط متفاوت مي‌شود.
لذا اشكالي كه جناب آقاي دكتر نوبخت فرمودند، به عقيده بنده‌اصلاً وارد نيست. اما مسائل ديگري كه ما درنظر گرفتيم چرا اينها برودمجمع تشخيص مصلحت؟ ببينيد! اين روزها خوب نظارت متفاوتي‌مطرح شد اولاً من راجع به كميسيون، از كميسيون دفاع كنم، دركميسيون (24) نفر عضو حضور داشتند از (24) نفر حاضرين دركميسيون اگر اشتباه نكنم جز (2) يا (3) نفر حالا من دقيق عدد رانگويم ولي فكر مي‌كنم حداقل (20) نفر از اعضاي كميسيون پيشنهادداشتند در تك تك اين مسائل ارجاع شود به مجمع تشخيص‌مصلحت. آيا بنده بعنوان رئيس كميسيون حق داشتم كه پيشنهاد (20)نفر از اعضاء را ناديده بگيرم؟ هيچيك از پيشنهادات پررنگتر ازپيشنهاد ديگري هم نوشته نشده (20) نفر از اعضاء پيشنهاد داشتند تك‌تك اين (136) مورد اشكال شوراي نگهبان است (112) مورد ازبعضيها سه، چهار اشكال را در خودش جاي داده حدود (136) مورداشكال گرفته دوستان نظرشان اين بود، غير از ابهامي‌ها بقيه به مجمع‌تشخيص مصلحت برود، رأي قاطع هم در كميسيون آورده.
اما چرا مصلحت است اينها برود مجمع تشخيص مصلحت؟ من‌بخصوص از دوستاني كه دغدغه دوره هفتم و اينها را دارند، عزيزان!اين مسائلي كه ما در برنامه توسعه چهارم تصويب كرديم متكي است به‌بحثهاي وسيع كارشناسي، سياستهاي كلي كه مجمع تشخيص تصويب‌كرده، بحثهاي كارشناسي سند چشم انداز (20) ساله. من بعنوان فردمطلع شهادت مي‌دهم در اين مجلس، بحثها و عقبه كارشناسي برنامه‌چهارم بمراتب از سه برنامه قبلي (نايب رئيس ـ وقتتان تمام است)چشم... بيشتر بوده، مجلس هم وقت گذاشته، ثمره تجربه قانونگذاري‌مجلس در چهار سال و تصويب چهار بودجه خلاصه شد در اين سند.يك مواردي شوراي نگهبان اشكال گرفته كه ما مطمئن هستيم اگرمجلس ششماه هم وقت داشته باشد راجع به مسائل محتوايي با شوراي‌نگهبان روي اين مسائل به توافق نمي‌رسد چنانكه قبلاً نرسيده.
من سؤال مي‌كنم آيا مصلحت كشور در اين است كه ما با از دست‌دادن فرصت سال 84 را بدون برنامه زندگي كنيم؟ آيا مصلحت كشورباز هم فرصت‌سوزي است؟ كشوري كه قرار است در افق بيست سال‌آينده، كشور اول منطقه بلحاظ فناوري و قدرت اقتصادي بشود كه درسند چشم انداز رهبر معظم انقلاب ابلاغ فرمودند و بايد كشورتوسعه‌يافته شود؟ براي ايران، از دست دادن يكروز هم در برنامه‌ريزي‌خطاء و گناه است تا چه برسد... (نايب رئيس ـ آقاي انصاري وقتتان‌تمام است) لذا ما باتوجه به همين مصلحت ملي و كارهاي كارشناسي‌كه كرديم، در كميسيون تصويب شد اينها به مجمع تشخيص مصلحت‌برود و بنده هم موافق ارجاع همه اين موارد هستم. ان‌شاءالله در مجمع‌تشخيص مصلحت هم با فضاي بسيار خوبي كه وجود دارد من مطمئن‌هستم هيچ مشكلي پيش نخواهد آمد و قانوني جامع و كامل ان‌شاءالله بموقع تقديم ملت خواهد شد.
من خواهش مي‌كنم همكاران محترم در همه موارد رأي قاطع‌عنايت كنند، اينها برود مجمع تشخيص مصلحت و يك يادگار ماندگاربراي مجلس ششم بماند. والسلام
ابوترابي‌فرد ـ تذكر دارم.
نايب رئيس ـ آقاي ابوترابي بفرماييد.
سيدمحمدحسن ابوترابي‌فرد ـ ببخشيد بنده ماده (182) راتذكر دارم. «درصورتيكه نمايندگان نسبت به اجراي آيين‌نامه داخلي‌مجلس تخلفي را كه مربوط به همان جلسه باشد مشاهده نمايند حق‌دارند كه...» ببينيد آقاي دكتر! بنده فرمايشات حضرت عالي را گوش‌كردم، اجازه بفرماييد نظر خودم را درمورد ماده (186) محضرتان‌عرض كنم (نايب رئيس ـ بفرماييد). در اينجا اينطور آمده، بعد ازاينكه مجلس نظرش را به شوراي نگهبان ارسال كرد و شوراي نگهبان‌ايرادها را گرفت برگرداند به مجلس، نمايندگاني كه پيشنهاد اصلاحي‌داده‌اند در اين مرحله مي‌توانند در كميسيون شركت نمايند. نظركميسيون همراه پيشنهادهاي پذيرفته نشده نمايندگان در مجلس مطرح‌مي‌شود.
بنابراين يك نظر كميسيون است، در كنار نظر كميسيون‌پيشنهادهاي پذيرفته نشده نمايندگان، اينها مي‌آيد در مجلس مطرح‌مي‌شود. بعد ذيل آن مي‌فرمايد كه چنانچه درمورد ماده‌اي كميسيون‌نيز همراه پيشنهادهاي ديگر، پيشنهاد داده باشد يعني آقاي دكتر! اين‌عبارت صراحت دارد كه كميسيون بر ابقاء نظر قبلي نيست، باقي‌نيست، نظر قبلي كميسيون معلوم بوده، نظر مجلس بوده و رفته، الان‌برگشته در كميسيون مطرح شده، كميسيون هم پيشنهادي را آورده يعني‌پيشنهاد جديدي را دارد در صحن علني مطرح مي‌كند، عبارت‌صراحت دارد. لذا قيد كرده، نگفته هميشه نظر كميسيون مقدم است،مي‌گويد چنانچه درمورد ماده‌اي كميسيون نيز همراه پيشنهادهاي ديگرپيشنهاد داده باشد، اول پيشنهاد كميسيون به رأي گذاشته مي‌شود يعني‌اگر چنانچه كميسيون پيشنهاد جديدي نداشت، ديگر اول نظر كميسيون‌مطرح نمي‌شود بلكه نظر نمايندگاني كه پيشنهاد دادند و پيشنهادشان دركميسيون پذيرفته نشده است، نظر آنها مطرح مي‌شود.
لذا خواهش بنده اين است كه اين صراحت ماده را مورد توجه قراربدهيم ضمناً هم بايد عرض كنم (البته نظر شخصي بنده اين است) فكرمي‌كنم آن كاري كه مجلس شوراي اسلامي درمورد برنامه چهارم انجام‌داده قطعاً كار مجلس ششم تلقي خواهد شد، چه احياناً در اين مقطع باهمين تركيب و قواره به مجمع ارسال شود و همينطور تصويب شود،چه احياناً در مجلس آينده تغييرات جزيي در آن ملحوظ شود، كاربزرگي است كه اين مجلس انجام داده و به خواست خداي متعال اگرطبق آيين‌نامه پيش برويم مشكلات جانبي هم نخواهدداشت و بعداً اگراحياناً خدا خواست در همين جلسه به نتيجه رسيديم، نعم‌المطلوب،فردا به نتيجه رسيديم بسيار خوب، اگر اينطور هم نشد قطعاًمجلس‌آينده هم بنظر ارزشمند مجلس ششم احترام خواهد گذاشت، احياناً بايك اصلاحاتي همين برنامه با همين شاكله تصويب خواهد شد.مي‌بخشيد.
نايب رئيس ـ خيلي متشكر، چون در اين مورد آقاي عبداللهي وآقاي طلايي نيك هم مطرح كردند، توضيح دادند ديگر وقت مجلس رانمي‌گيرم. تذكر شما را وارد نمي‌دانم. كميسيون بفرماييد.
ميرعلي‌اشرف عبدالله پوري حسيني (عضو كميسيون تلفيق) ـ
بسم‌الله الرحمن الرحيم
من دو نكته خيلي كوچكي را عرض مي‌كنم چون بحثها بسيار روشن‌و واضح است: اول اينكه همينطور كه مطرح هم شد، اگر مصوبه‌اي‌توسط مجمع محترم تشخيص مصلحت نظام تصويب شد، تبديل به‌قانون شد هيچ جايي از قانون اساسي يا قوانين عادي وجود ندارد كه‌مجلس شوراي اسلامي وقت نمي‌تواند مصوبات مجمع را اصلاح كند.چنين چيزي را حداقل ما نيافتيم، مجلس دوره هفتم و غير هفتم وقبلش، بعدش مي‌توانند اين كار را انجام دهند، حالا ان‌شاءالله عزيزانمان‌در شوراي محترم نگهبان اصلاح مي‌فرمايند تفسيري را كه كردند و ياتكميل مي‌فرمايند اين تفسير خودشان را طوري كه مشكلي ايجادنشود و نكته بعدي هم باز تأكيد مي‌كنم، ببينيد دوستان! (112) موردشوراي محترم نگهبان اصلاح فرموده. اگر كميسيون تلفيق به اين نتيجه‌مي‌رسيد كه همه (112) مورد قابل اصلاح است و قصد اصلاح است‌حتماً اين كار را انجام مي‌داد ولي وقتيكه حداقل (10)، (15) مورد ازاين موارد به هيچ روي قابل اصلاح نيست لذا كميسيون كوتاهترين راه‌را انتخاب كرده، نه اتفاقي افتاده، نه عالمي تمام‌شده، نه عالمي شروع‌مي‌شود، اين دوره تمام شده «تلك الايام نداولها بين الناس» دوره بعدي‌شروع مي‌شود دوستان هم اختيار دارند مي‌توانند هرجايي را كه‌خواستند عوض كنند، هيچ بحث محتوايي هم نيست. مجلس هست واين (112) مورد و عالماً عامداً مي‌خواهد بگويد كه يا ما نظرات‌قبلي‌مان را تأييد مي‌كنيم يا نظر جديدي داريم اين حق هم با شماعزيزان است هر طور كه صلاح دانستيد كميسيون تلفيق بر نظرات قبلي‌خودش بعنوان يك پيشنهاد اصرار كرده حالا اين پيشنهاد را اگررأي‌نداديد هر چه كه شما رأي بدهيد.
نايب رئيس ـ خيلي متشكر، دولت هم مانند كميسيون رأي به ابقاءنظر قبلي مجلس مي‌دهد.
قبل از اينكه رأي‌گيري كنم يك تذكري را (حالا بهرحال چون‌گفتند كه نافي حق مجلس بعدي مي‌شود) يك پيشنهاد مي‌كنم حالاتفسير شوراي نگهبان است، اكثريت اعضاي محترم مجمع تشخيص‌درحقيقت همسو با مجلس هفتم هستند، من مطمئن هستم دوستاني كه‌از اينطرف هم در مجمع تشخيص هستند اصلاً خودشان بيايند پيشنهادكنند كه آخر برنامه چهارم بنويسند مصوبه مجمع تشخيص نافي حق‌مجلس در بررسي مجدد يا اصلاح قانون برنامه نيست يعني درحقيقت‌اصلاً اين مصوبه مجمع تشخيص هم مي‌تواند بشود كه اگر يك اشكال‌تفسير قانون اساسي هم وجود داشت اينطوري برطرف شود.
آقاي دكتر! بفرماييد اين مواردي كه در بند «ب» است يكي، يكي‌اينجا عنوان مي‌شود ما رأي‌گيري مي‌كنيم. پشت سرهم ما رأي‌گيري‌داريم، قيام و قعود است، من خواهش مي‌كنم نمايندگان توجه داشته‌باشند اعلام رأي كه مي‌شود، نظر خودشان را راجع به رأي اگر موافق‌هستند اعلام كنند بايستند، اگر مخالف هستند بنشينند كه ما سريع پيش‌برويم، مدام نخواهيم تذكر بدهيم كه آقايان! توجه كنيد رأي‌گيري است،متشكرم.
منشي (جبارزاده) ـ اولين ايراد در بند «ب» است كه بند «ك» ماده(3) را مغاير با اصل (85) دانستند و كميسيون تلفيق نسبت به ابقاء بند«ك» ماده (3) گزارش كرده و باتوجه به اينكه در جلسات قبلي هم عين‌اين مواد و بندها قرائت شده و در مشروح مذاكرات ثبت است اگراجازه بفرماييد مجدداً قرائت نكنيم. بند «ك» ماده (3) عيناً ابقاءمي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 195 نفر، موافقين با ابقاء بند «ك» ماده (3)قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بندهاي «ب»، «و»، «ي» و «م» ماده (12) ابقاءمي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء بندهاي «ب»، «و»،«ي» و «م» ماده (12) قيام بفرماييد (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «ط» ماده (12) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 195 نفر، موافقين با ابقاء اين بند قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «ه » ماده (15) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 195 نفر، موافقين با ابقاء بند «ه »ماده (15)قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ جزء (4) بند «الف» ماده (30) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 195 نفر، موافقين با ابقاء اين جزء قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «ه » ماده (31) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء بند «ه » ماده (31)قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «ه » ماده (35) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين بند قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ ماده (38) كلاً ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء كل ماده (38) قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ جزء (2) بند «الف» ماده (38) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين جزء قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد (خباز ـ ببخشيد! كل ماده 38 راابقاء كرديم) ايراد آقاي خباز درست است اما بهرحال همين يك موردبود اگر بقيه آن بود ديگر رعايت...
منشي (جبارزاده) ـ بند «ج» ماده (38) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ كل ماده (38) را ابقاء كرديم ديگر نيازي ندارد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «الف» ماده (40) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين بند قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «ج» ماده (49) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء بند«ج» ماده (49)قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ ماده (52) كلاً ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء ماده (52) قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «الف» ماده (65) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين بند قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «الف» ماده (69) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء بند «الف» ماده(69) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «الف» ماده (85) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين بند قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بندهاي «ب» و «ج» ماده (85) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين بندها قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «ح» ماده (97) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با بند «ح» ماده (97)قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «الف» ماده (99) عيناً ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين بند قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ صدر ماده (102) و بند «الف» ماده (102)ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء صدر ماده (102)و بند «الف» ماده (102) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ ماده (103) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء كل ماده (103)قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بندهاي «ب» و «م» ماده (107) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء بندهاي «ب» و «م»ماده (107) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «ز» ماده (113) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين بند قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «ح» ماده (117) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء بند «ح» ماده(117) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ ماده (123) كلاً ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء كل ماده (123)قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «ج» ماده (135) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين بند قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ جزء (4) بند «ب» ماده (139) همچنين‌پاراگراف آخر بند «د» ماده (139) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين دو قسمت درماده (139) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بندهاي «الف» و «ج» ماده (142) ابقاءمي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين بند قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ ذيل بند «ج» ماده (143) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء ذيل بند «ج» ماده(143) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بندهاي «الف» و «ب» ماده (144) ابقاءمي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين بندها در ماده(144) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «ج» ماده (149) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين بند قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بندهاي (2)، (3)، (4) و (5) ماده (151) و نيزتبصره ماده (151) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين قسمتهايي كه‌قرائت شد در ماده (151) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ ماده (152) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء ماده (152) قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
بسيارخوب، حالا وارد يك مبحث ديگر مي‌شويم. در اين قسمت‌بند «ج» ايرادهاي شوراي نگهبان اگر مخالف و موافقي هست مي‌تواندصحبت كند. مخالف و موافق صحبت نمي‌كنند.
منشي (جبارزاده) ـ موارديكه مغاير با اصل (138) قانون اساسي‌هستند و كميسيون عيناً موارد را تصويب كرده بشرح زير است:
بندهاي «و»، «ي» و «م» ماده (12) عيناً ابقاء شد.
عبدالله پوري‌حسيني ـ ماده (12) تصويب شده.
نايب رئيس ـ كل ماده (12) تصويب شده؟
عبدالله پوري‌حسيني ـ بله.
منشي (جبارزاده) ـ خيلي خوب، ماده (38) هم كه كلا تصويب‌شده. ماده (65) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 195 نفر، موافقين با ابقاء ماده (65) قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ ذيل ماده (105) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين قسمت در ماده(105) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «ب» ماده (140) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء بند «ب» ماده(140) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «ج» ماده (143) عيناً تصويب شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين بند قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ تبصره ماده (151) عيناً تصويب شد.
نايب رئيس ـ يكبار قبلاً تصويب كرديم.
منشي (جبارزاده) ـ عبور مي‌كنيم، ماده (157).
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء ماده (157) قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
بسيار خوب، در ايرادهاي بند «د» شوراي نگهبان مخالفي صحبت‌نمي‌كند.
منشي (جبارزاده) ـ ماده (3) عيناً تصويب شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء كل ماده (3) قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ ماده (7) عيناً تصويب شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء ماده (7) قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ ماده (10) عيناً تصويب شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء ماده (10) قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «ح» ماده (12) عيناً تصويب شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء بند «ح» ماده (12)قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «ك» ماده (12) عيناً تصويب شد. بند «ط»قبلاً تصويب شد
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء بندهاي «ك» و «ط»ماده (12) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «الف» ماده (17) و همچنين بند «ب» عيناًتصويب شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء بندهاي «الف» و«ب» ماده (17) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ جزء (3) بند «و» ماده (22) عيناً تصويب شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين قسمت قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بندهاي «الف» و «ب» ماده (26) عيناً تصويب‌شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء بندهاي «الف» و«ب» ماده (26) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ جزء (5) بند «ج» ماده (28) عيناً تصويب شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين جزء قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «الف» ماده (29) اين لايحه عيناً مجدداًتصويب شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين ماده قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ ماده (38) قبلاً تصويب شد. بندهاي «الف» و«ه » ماده (57) عيناً تصويب شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، بندهاي «الف» و «ه » ماده (57) به‌رأي گذاشته مي‌شود موافقين ابقاء اين بندها قيام بفرمايند(اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ ماده (58) عيناً تصويب شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء ماده (58) قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «ط» ماده (107) عيناً تصويب شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء بند «ط» ماده(107) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «ي» ماده (3) تصويب شده. جزء (4) بند«ه » ماده (28) عيناً ابقاء شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء جزء (4) بند «ه »ماده (28) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ ماده (32) عيناً تصويب شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء ماده (32) قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (جبارزاده) ـ بند «و» ماده (101) عيناً ابقاء شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاء اين بند قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (اماني) ـ ماده (124) ابقاء شد.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، ابقاء كل ماده (124) به رأي‌گذاشته مي‌شود موافقين قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (اماني) ـ ماده (125) از نظر كميسيون ابقاء شده.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، ابقاء كل ماده (125) به رأي‌گذاشته مي‌شود موافقين ابقاء قيام بفرمايند (اكثربرخاستند)
تصويب شد.
منشي (اماني) ـ بندهاي «الف» و «ج» ماده (127) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاي بندهاي «الف» و«ج» ماده (127) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (اماني) ـ بند «ب» ماده (140) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاي بند «ب» ماده(140) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (اماني) ـ ماده (147) ابقاء مي‌شود. البته در گزارش‌كميسيون آمده است كه رديف‌هاي (16) و (17) قبلاً از نظر مجلس‌ابقاء شد، الان رديف (18) ماده (147) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ بند «ج» ماده (143) را قبلاً رأي گرفته‌ايم؟
منشي (اماني) ـ بله، قبلاً رأي گرفته‌ايم.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاي ماده (147) قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (اماني) ـ جزء (2) بند «و» و بند «ز» ماده (148) ابقاءمي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، ابقاء جزء (2) بند «و» ماده (148)و بند «ز» ماده (148) به رأي گذاشته مي‌شود، موافقين ابقاء قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (اماني) ـ ماده (151) ابقاء مي‌شود.
عبدالله پوري‌حسيني ـ تبصره‌اش!
نايب رئيس ـ تبصره ماده (151) قبلاً تصويب شده!
منشي (اماني) ـ بله، تبصره ماده (151) تصويب شده.
نايب رئيس ـ بندهاي (35) و (36) را ببينيد، (36) هم كل ماده(122) را قبلاً تصويب كرده‌ايم.
منشي (اماني) ـ مفاد تبصره ماده (154) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاي تبصره ماده(154) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (اماني) ـ كميسيون پيشنهاد ابقاء ماده (155) را مطرح كرده است.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، ابقاي ماده (155) به رأي گذاشته‌مي‌شود موافقين قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (اماني) ـ ماده (157) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاي ماده (157) قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (اماني) ـ ماده (161) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، ابقاي ماده (161) به رأي گذاشته‌مي‌شود موافقين قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (اماني) ـ آقاي رئيس! در رديف (26) چون كميسيون تلفيق‌در لايحه دولت، ماده (215) قبلاً حذف شده بود، تحصيل حاصل‌است. اصلاً نيازي به رأي مجلس نيست.
نايب رئيس ـ ما چون قبلاً حذف آن را رأي داده بوديم، الان‌دوباره براي حذف آن كه رأي نمي‌گيريم يعني اگر بخواهيم رأي‌گيري‌بكنيم بايد تصويب آن را رأي بگيريم. آن را ديگر نمي‌خواهد.
منشي (اماني) ـ جزء (4) بند «و» ماده (22) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاي جزء (4) بند «و»ماده (22) قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (اماني) ـ بند «الف» ماده (37) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، موافقين با ابقاي اين بند قيام‌بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (اماني) ـ بند «و» ماده (112) ابقاء مي‌شود.
نايب رئيس ـ ماده (40) تصويب شده؟
منشي (اماني) ـ بله، قبلاً تصويب شده است.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، بند «و» ماده (112) به رأي گذاشته‌مي‌شود، موافقين قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) تصويب شد.
منشي (اماني) ـ آخرين مورد، جزء (7) بند «ز» ماده (133) است.
نايب رئيس ـ حضار 194 نفر، ابقاي جزء (7) بند «ز» ماده(133) به رأي گذاشته مي‌شود موافقين قيام بفرمايند (اكثربرخاستند)تصويب شد.
نمايندگان محترم يك لحظه توجه بكنيد! ما آن بند «الف» كه‌شوراي نگهبان گفته ابهام دارد، گزارش كميسيون اين است كه ما ابهامي‌نداريم. ما براي اينكه هيچ شبهه‌اي نماند يك رأي مي‌گيريم كه اين‌موارد مختلفي كه در بند «الف» ابهامات است، از نظر مجلس آيا واقعاًابهام وجود دارد يا ندارد و ما همين موارد را درحقيقت داريم و چيزي‌نمي‌خواهيم اضافه بكنيم. بنابراين من يك رأي‌گيري كلي اينجا مي‌كنم‌كه بعداً دچار اشكال نشويم.
كسانيكه موافق هستند در اين بند «الف» ايرادات شوراي نگهبان كه‌وجود دارد كه ابهامات گفته‌اند، در مصوبات مجلس و كميسيون ابهامي‌وجود ندارد و ما به همين صورت دوباره اينها را درحقيقت مصوب‌مي‌كنيم.
موافقين با اين نظر كميسيون قيام بفرمايند (اكثربرخاستند) همه‌اجزاي بند «الف» از نظر مجلس تصويب شد كه ابهامي ندارد.
خوب، باتوجه به اينكه هيچ تغييري در مصوبات قبلي حاصل نشده‌است...
يكي از نمايندگان ـ (143) را رأي نگرفتيد.
نايب رئيس ـ چرا قبلاً رأي گرفتيم. در بخش ديگري بوده كه رأي‌گرفتيم، جاي ديگر اصلاح شده. در بند «ج» اگر شما دقت بكنيد، دربند (6) ما آن را يكبار رأي گرفتيم.
خيلي متشكر هستيم از همه نمايندگان محترم كه تحمل كردند وتشريف آوردند، اين بعدازظهري كه جلسه هم نداشتيم و تكليف قانون‌برنامه را از نظر مجلس روشن كردند. اميدواريم كه در مجمع تشخيص‌مصلحت هم با دقت و سرعت مورد بررسي قرار بگيرد و نظرشان رااعلام بكنند كه دولت بتواند براساس آن برنامه‌ريزي را براي سالهاي آينده ان‌شاءالله انجام بدهد.
آيين‌نامه‌ها را فراهم بكند و از خود مجمع هم باتوجه به مجموعه مباحثي كه بود انتظار داريم كه واقعاً اين حق مجلس آينده را براي‌اصلاح قانون برنامه، نه فقط قانون برنامه، درمورد همه قوانيني كه از مجلس به مجمع تشخيص مصلحت مي‌رود خودشان در آخر همه اينهايك چيزي اضافه بكنند كه اين مصوبه مجمع تشخيص نافي حق مجلس براي بررسي بعدي نيست.
خيلي متشكريم از محبت همه نمايندگان. البته دستور مي‌تواندادامه داشته باشد، گزارش تحقيق و تفحص را بخوانيم. آقاي عبداللهي!گزارش تحقيق و تفحص را بخوانيم؟ (عبداللهي ـ فردا) فردا، خيلي‌ممنون.
6 ـ اسامي غائبين و تأخيركنندگان
غائبين جلسه امروز عبارتند از آقايان: آزادي آزادمنش ـ غلامحسن‌آقايي ـ علي‌محمد احمدي ـ عيسي‌قلي احمدي‌نيا ـ بهاءالدين ادب ـبهروز افخمي ـ حسين انصاري‌راد ـ سيدمحمدمهدي پورفاطمي ـ جلال‌جلالي‌زاده ـ غلام‌محمد جهانديده ـ عبدالله حاجياني ـ حميدرضاحاجي‌بابايي ـ احمد حبيبي ـ شهباز حسين‌زاده‌تقي‌آبادي ـ سيدمسعودحسيني ـ عبدالرضا حيدري‌زادي ـ سلمان خدادادي ـ حسن خسته‌بند ـلئون داويديان ـ محمدرضا دولت‌آبادي ـ محمد رشيديان ـ حسن‌رمضانيانپور ـ عبدالله سهرابي ـ سيدعلي سيدآقاميري ـ محمدشاهي‌عربلو ـ حسن شبانپور ـ ولي‌الله شجاع‌پوريان ـ بيژن شهبازخاني ـسيدطاهر طاهري ـ اسماعيل ططري ـ خداداد قبادي ـ محمد كاظمي ـجهانبخش محبي‌نيا ـ رجبعلي مزروعي ـ سيدعيسي موسوي‌نژاد ـ احمدميدري ـ محمدعلي نبي‌زاده ـ رضا يوسفيان و خانمها: سهيلاجلودارزاده و الهه كولايي.
تأخيركنندگان جلسه امروز عبارتند از آقايان: غلام‌حيدرابراهيمباي‌سلامي (45 دقيقه) ـ جواد اطاعت (45 دقيقه) ـ حسن‌الماسي (22 دقيقه) ـ باقر امامي (42 دقيقه) ـ علاءالدين بروجردي(يكساعت و49 دقيقه) ـ سهراب بهلويي‌قشقايي (53 دقيقه) ـ محسن‌تركاشوند (يكساعت و59 دقيقه) ـ غلامعلي حدادعادل (36 دقيقه) ـسيدهادي حسيني‌خامنه‌اي (30 دقيقه) ـ سيدابوالقاسم حسيني(32 دقيقه) ـ سيدعبدالله حسيني (يكساعت و39 دقيقه) ـ مرتضي‌خيرآبادي (يكساعت و40 دقيقه) ـ داود سليماني (22 دقيقه) ـ حسن‌سيدآبادي (36 دقيقه) ـ رضا صالح‌جلالي‌آستانه (40 دقيقه) ـ علي‌ظفرزاده (45 دقيقه) ـ محمد عباسپور (38 دقيقه) ـ محمدرضاعلي‌حسيني‌عباسي (37 دقيقه) ـ علي‌محمد غريباني (37 دقيقه) ـ موسي‌قرباني (36 دقيقه) ـ حسن قشقاوي (46 دقيقه) ـ سيدمحمود كاظم‌دينان(44 دقيقه) ـ حميد كهرام (36 دقيقه) ـ محمد محمدرضايي(26 دقيقه) ـ سيدمحمدكاظم مرتضوي (يكساعت و15 دقيقه) ـسيدحاجي‌محمد موحد (يكساعت و39 دقيقه) ـ سيدناصر موسوي(16 دقيقه) ـ سيدباقر موسوي‌جهان‌آباد (41 دقيقه) ـ علي ديرباز(يكساعت و39 دقيقه) ـ حسن سليماني (38 دقيقه) ـ عليرضا محجوب(58 دقيقه) و غلامعلي كوهساري (19 دقيقه).
7 ـ اعلام ختم جلسه و تاريخ تشكيل جلسه آينده
نايب رئيس ـ جلسه علني بعدي مجلس شوراي اسلامي فرداسه‌شنبه پنجم خرداد ماه 1383 ساعت (8) صبح. ختم جلسه اعلام‌مي‌شود.
(جلسه ساعت 59/16 پايان يافت)
نايب رئيس مجلس شوراي اسلامي
سيدمحمدرضا خاتمي