شماره۱۲۳۲۶۶/ت۵۵۷۸۶هـ                                                           ۲۶/۹/۱۳۹۸

وزارت دادگستری ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ـ وزارت آموزش و پرورش

وزارت کشور ـ سازمان برنامه و بودجه کشور

سازمان زندان­ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور

هیأت وزیران در جلسه ۱۷/۹/۱۳۹۸ به پیشنهاد وزارت دادگستری ( با همکاری
وزارتخانه­های بهداشت، درمان آموزش پزشکی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، آموزش و پرورش و سازمان زندان­ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور) و به استناد بند (ج) ماده (۳۸) قانون احکام دایمی برنامه­های توسعه کشور ـ مصوب ۱۳۹۵ ـ ، آیین­نامه اجرایی بند مذکور را به شرح زیر تصویب کرد :

آیین­نامه اجرایی بند (ج) ماده (۳۸) قانون احکام دایمی  برنامه­های توسعه کشور

ماده۱ـ در این آیین­نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط بکار می­روند:

۱ـ قانون: قانون احکام دایمی برنامه­های توسعه کشور ـ مصوب ۱۳۹۵ ـ .

۲ـ سازمان: سازمان زندان­ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور.

۳ـ مشمولین: تمامی محکومان به حبس و متهمان تحت قرار و مشمولین کانون­ های اصلاح و تربیت با رعایت اولویت.

۴ـ خانواده مشمولین: افراد تحت تکفل مشمولین نیازمند.

۵ ـ واحد کیفری: واحدی که در آن متهمان و محکومان از سوی مراجع صلاحیت­دار قضایی یا سایر مراجع قانونی به منظور بازداشت، نگهداری و یا تحمل کیفر حبس با هدف بازپروری، حرفه­آموزی و بازسازگاری اجتماعی معرفی می‌شوند که به صورت زندان بسته، نیمه­باز، بازداشتگاه، کانون اصلاح و تربیت، مراکز حرفه­آموزی و اشتغال، مؤسسه کاردرمانی (اردوگاه) و مؤسسه صنعتی، خدماتی و کشاورزی می­باشد.

۶ ـ دستگاه­های اجرایی: کلیه دستگاه­های موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده (۵) قانون محاسبات عمومی کشور.

۷ ـ کمیته: کمیته امداد امام خمینی(ره).

۸ ـ مراکز خدمات اجتماعی: مراکز خدمات اجتماعی و مراقبت بعد از خروج مشمولین موضوع آیین­نامه مراکز مراقبت بعد از خروج ـ مصوب ۱۳۷۸ ـ رییس قوه قضاییه.

۹ ـ خدمات جامع و همگانی سلامت: مراقبت­ها و خدمات جامع و یکپارچه سلامت مشتمل بر پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری­های جسمی و روانی که بدون توجه به سن، جنس، نژاد، ملیت، قومیت، معلولیت، دین و مذهب در دسترس مشمولین قرار داده می­شود.

ماده۲ـ به منظور ارتقای بازدارندگی و جنبه اصلاحی مجازات حبس، سازمان مکلف است با استفاده از ظرفیت­های موجود واحدهای کیفری و ظرفیت دستگاه­های اجرایی در حدود وظایف و اختیارات قانونی آنها نسبت به اجرای طرح تفکیک متهمین از محکومان و طبقه‌بندی مشمولین از حیث سابقه و جرایم ارتکابی در شهرهای بالای (۲۰) هزار نفر جمعیت و مطابق با آیین­نامه نحوه تفکیک و طبقه‌بندی زندانیان ـ مصوب ۱۳۸۵ ـ رییس قوه قضاییه و ماده (۲) آیین­نامه اجرایی قانون انتقال زندان­ها و مراکز اقدامات تأمینی و تربیتی موجود به خارج از شهرها موضوع تصویب­نامه شماره ۵۹۶۹۲/ت۳۵۲۴۱هـ مورخ ۲۷/۴/۱۳۸۶ اقدام نماید.

ماده۳ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است زندان را به عنوان یک منطقه بهداشتی تحت پوشش خدمات جامع و همگانی سلامت کشور قرار داده و اقدامات زیر را انجام دهد:

۱ـ راه­اندازی مرکز خدمات جامع سلامت همراه با پایگاه سلامت ضمیمه یا غیرضمیمه.

۲ـ ارایه خدمات آموزشی و توانمندسازی به گروه های هدف زندانی برابر با برنامه­ های سلامت کشور متناسب با شرایط زندان.

۳ ـ ارایه مراقبت­های سلامت برابر بسته­های خدمات ادغام­یافته در نظام شبکه متناسب با شرایط زندانیان.

تبصره ـ سازمان می­تواند نسبت به راه­اندازی و استقرار مراکز درمان بستری در قالب بخشنامه شماره ۹۷۳۰/۴۰۰/د مورخ ۳/۵/۱۳۹۴ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در زندان­های مورد نیاز برای درمان مشمولین زندانی با هماهنگی دانشگاه­های علوم پزشکی هر منطقه، اقدام نماید. ایجاد، راه­اندازی و تأمین تجهیزات پزشکی و نیروی انسانی مراکز یادشده به عهده سازمان می­باشد. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در تأمین نیروی انسانی درمانی و برگزاری دوره­های آموزش­های مهارتی و صدور مجوزهای لازم در حدامکانات و مقدورات همکاری و تسهیلات لازم را ارایه می­نماید.

ماده۴ـ سازمان بیمه سلامت ایران موظف است نسبت به ارایه خدمات بیمه سلامت همگانی رایگان به زندانیان و خانواده آنها در قالب قوانین و مقررات مربوط اقدام نماید.

ماده۵ ـ مهلت موضوع ماده (۷) آیین­نامه اجرایی قانون بیمه بیکاری موضوع تصویب­نامه شماره ۱۲۲۶۲۶/ت۴۰۴هـ مورخ ۱۹/۱۰/۱۳۶۹، برای مشمولین واجد شرایط مقرری بیمه بیکاری، از تاریخ آزادی از واحد کیفری محاسبه می­شود و مشمولینی که به‌علت نگهداری در واحد کیفری بیکار می­شوند پس از آزادی با معرفی مرجع ذی­ربط اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی مشمول مزایای ماده مذکور می­گردند.

ماده۶ ـ سازمان آموزش  فنی و حرفه­ای کشور در چهارچوب وظایف و اختیارات قانونی، خدمات زیر را برای آموزش مشمولین واجد شرایط به هر یک از واحدهای کیفری ارایه می­نماید:

۱ـ برگزاری کلاس­های آموزش فنی حرفه‌ای، تأمین مربی و اعطای گواهینامه مهارت در چهارچوب استانداردها و ضوابط مربوط.

۲ـ کمک در تأمین تجهیزات، ابزار و مواد مصرفی مورد نیاز مربوط.

۳ـ اعطای گواهی­نامه مهارت به مشمولینی که دارای تخصص لازم در یکی از رشته­ های سازمان آموزش فنی و حرفه­ای کشور بوده و نیاز به طی کردن دوره مربوط ندارند، با معرفی سازمان و پس از برگزاری آزمون و قبولی در آن حسب ضوابط و مقررات سازمان آموزش فنی و حرفه­ای کشور.

تبصره۱ـ مشمولین شرکت­کننده در دوره­های آموزشی از پرداخت کلیه هزینه­های ثبت­نام، حق مشاوره، حق آزمون، حق آزمون مجدد، صدور گواهینامه مهارت و آزمون­های ادواری معاف می‏باشند.

تبصره۲ـ سازمان مجاز است کمبود امکانات و ملزومات آموزشی فنی و حرفه‌ای مشمولین واجد شرایط را از طریق درآمدهای واحدهای تولیدی و خدماتی انجمن حمایت از زندانیان و کمک‌های خیرین و سازمان­های مردم نهاد از جمله بنیاد تعاون زندانیان کشور تأمین نماید.

تبصره۳ـ سازمان برنامه و بودجه کشور به پیشنهاد سازمان آموزش فنی و حرفه­ای کشور، اعتبارات مورد نیاز موارد مذکور در تبصره (۱) این ماده را در سقف اعتبارات مصوب در بودجه سالانه سازمان یادشده پیش­بینی می­نماید.

ماده۷ـ وزارت آموزش و پرورش در جهت بازسازگاری اجتماعی مشمولین و ارتقای سطح دانش و مهارت و ارایه حمایت­های مادی و معنوی، اقدامات زیر را انجام خواهد داد:

۱ـ ارایه مشاوره و هدایت تحصیلی در جهت افزایش سطح مهارت و توانایی مشمولین نیازمند آموزش.

۲ـ رفع موانع و تسهیل در بازگشت به ادامه تحصیل مشمولین بازمانده از تحصیل در مقاطع ابتدایی و متوسطه و حتی­الامکان برگزاری امتحان نهایی در داخل واحد کیفری و صدور گواهینامه تحصیلی.

۳ـ اجرای برنامه­های تربیتی و پرورشی برای مشمولین نیازمند آموزش و فرزندان آنها با بهره­گیری از امکانات در اختیار.

۴ـ اجرای فعالیت­های آموزشی سازمان نهضت سوادآموزی برای مشمولین بزرگسال بی­سواد و کم­سواد منطبق با آیین­نامه آموزشی و شیوه­نامه­های سوادآموزی واحدهای کیفری در دوره­های سوادآموزی، تحکیم سواد و انتقال.

ماده۸ ـ دستگاه­های اجرایی می­توانند در اجرای پروژه­ها و طرح­های عمرانی و سایر موارد مرتبط، در تنظیم قراردادهای پیمانکاری شرط الزام استفاده از مشمولین آزادشده واجد شرایط نیازمند اشتغال و معرفی­شده توسط سازمان را پیش­بینی نمایند.

ماده۹ـ کمیته، ضمن اولویت بخشی مشمولین و خانواده­های آنها حسب مورد اقدامات زیر را مطابق با مقررات مربوط انجام خواهد داد:

۱ـ اعطای کمک هزینه تحصیلی و کمک­های معیشتی به خانواده مشمولین.

۲ـ اعطای تسهیلات قرض­الحسنه برای ادامه تحصیل فرزندان و دانش­آموزان و دانشجویان مشمولین نیازمند.

۳ـ اعطای تسهیلات قرض­الحسنه اشتغال­زایی یا کاریابی.

۴ـ ارایه کمک­های بلاعوض به خانواده­های دارای بیماران صعب­العلاج.

۵ ـ فراهم آوردن امکانات بهره­گیری از بیمه پایه سلامت برای مشمولین فاقد پوشش بیمه­ای و خانواده آنها.

۶ ـ توانمندسازی خانواده مشمول در جهت استفاده از فرصت­های اجتماعی به ویژه شغلی به منظور پیشگیری از وقوع جرم در خانواده­ها و ارتکاب مجدد جرم توسط مشمولین آزادشده.

تبصره۱ـ خانواده مشمولینی که مشمول سرپرست خانواده می‏باشد مشمول مقررات این ماده می‏شوند.

تبصره۲ـ سازمان مکلف است در فرآیند شناسایی و احراز عدم بضاعت خانواده­های مشمولین براساس ضوابط مورد عمل کمیته، اعلام به موقع آزادی مشمول از واحد کیفری، همکاری لازم با کمیته را به عمل آورد.

ماده۱۰ـ سازمان بهزیستی کشور بر اساس ضوابط و مقررات مربوط اقدامات زیر را انجام خواهد داد:

۱ـ حمایت و نگهداری از کودکان و نوجوانان، زنان و دختران بدسرپرست و بی­ سرپرست مشمولین و تسهیل در دسترسی آنان به خدمات اجتماعی.

۲ـ توانمندسازی مشمولین واجد شرایط به صورت بازگشت به خانواده، فراهم کردن زمینه زندگی مستقل یا ارجاع به مراکز مرتبط.

۳ـ اعطای تسهیلات اشتغال به مشمولین و خانواده­های واجد شرایط معرفی­شده از طرف سازمان.

۴ـ ارایه امکانات پیشگیری و درمان و توانبخشی حرفه­ای و اجتماعی مشمولین معلول.

۵ ـ ارایه خدمات توانبخشی به مشمولین معلول و سالمند مشابه طرح ویزیت در منزل و توانبخشی مبتنی بر جامعه.

۶ ـ ارایه خدمات خاص به مشمولین و خانواده وی که دارای بیماری مزمن، حاد، صعب­العلاج، اختلالات شدید روانی یا دارای یک یا چند فرزند معلول می­باشند.

۷ ـ ارایه خدمات مشاوره اجتماعی به خانواده مشمولین.

۸ ـ ارایه حمایت­های مالی، فرهنگی، اجتماعی و نگهداری موقت و دایم (شبانه­ روزی) مندرج در ماده (۴) قانون تأمین زنان و کودکان بی سرپرست ـ مصوب۱۳۷۱ـ برای مشمولین مندرج در ماده (۲) قانون یادشده (شامل زنان بیوه، زنان پیر و سالخورده، زنان، دختران و کودکان بی­سرپرست) که پس از آزادی مأوایی نداشته و یا کودکان ایشان در حین تحمل حبس مادر بی­سرپرست و یا بدسرپرست می­باشند.

۹ـ شناسایی کانون­های آسیب­زای مشمولین و خانواده وی و انجام مداخله­های اجتماعی.

ماده۱۱ـ با هدف تسهیل بازگشت محکومان به زندگی عادی و رفع موانع اشتغال مشمولین پس از آزادی، هیچ یک از دستگاه­های اجرایی و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی در خصوص مشمولین معرفی و تأیید شده توسط سازمان و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، مجاز به استعلام پیشینه کیفری مشمولین آزادشده خارج از چهارچوب مواد (۲۵) و (۲۶) قانون مجازات اسلامی نمی‌باشند. همچنین محکومیت کیفری مؤثر در مشاغل خارج از شمول قانون مذکور مانع صدور مجوز فعالیت یا پروانه کسب نمی­باشد .

ماده۱۲ـ سازمان برنامه و بودجه کشور موظف است اعتبارات مورد نیاز برای اجرای احکام مقرر در این آیین­نامه را حسب پیشنهاد دستگاه ذی­ربط در لوایح بودجه­ سنواتی پیش­بینی و در سقف بودجه مصوب پرداخت نماید.

معاون اول رئیس‎جمهور ـ اسحاق جهانگیری