شماره۸۶۹/۴۴۴/۱/۳۳۱۳ ۹/۱۰/۱۳۹۷
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی کشور
برابر بند «ل» ماده۹ اساسنامه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس مصوب مقام معظم رهبری و فرماندهی معظم کل قوا (مدظله‌العالی)، یک نسخه از «آیین‌نامه نظارت بر تولید و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس» مشتمل بر ۶ صفحه در ۱۳ ماده و ۸ تبصره که در تاریخ ۲۶/۱۱/۱۳۹۶ به تصویب هیأت امنای بنیاد مذکور رسیده است، برای درج در روزنامه رسمی کشور ارسال می‌گردد.
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ـ سرلشکر پاسدار محمد باقری
آیین‌نامه نظارت بر تولید و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس
مقدمه:
در حال حاضر آثار ادبی و تاریخی مختلفی در حوزه دفاع مقدس و مقاومت تولید و منتشر می‌شود که بر اساس مفاد بند (ل) ماده (۹) اساسنامه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس این نوع تولیدات باید با حقایق جنگ تحمیلی انطباق داشته و از هرگونه تحریف ارزش‌ها به دور باشد. برای نیل به چنین هدفی نیاز است تا آیین‌نامه‌ای به شکل نظام‌مند، روابط کاری بین بنیاد و کلیه متصدیان تولید آثار ادبی و تاریخی را تعریف نماید.
ماده۱: هدف
حفاظت و بهرهبرداری از آثار و ارزشهای دفاع مقدس و مقاومت در حوزه تولید و نشر آثار ادبی و تاریخی.
ماده۲: منظور
ایجاد سازوکارها و اتخاذ روش‌های نظارتی نظام‌مند برای تطبیق محتوای آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت (کتب و محصولات چندرسانه‌ای) با حقایق جنگ تحمیلی و جلوگیری از تحریف ارزشهای دفاع مقدس و مقاومت.
ماده۳: تعاریف و اختصارات
۱ـ بنیاد: منظور بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس ستاد کل نیروهای مسلح است.
۲ـ اساسنامه بنیاد: به اساسنامه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس اطلاق می‌شود که شامل ۴ فصل، ۱۴ ماده و ۱۱ تبصره است و در تاریخ ۲۲/۱۲/۱۳۸۳ به تصویب مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا (مدظله‌العالی) رسیده است.
۳ـ سند راهبردی بنیاد: این سند شامل رسالت، اصول و ارزش‌ها، چشم‌انداز، محیط‌شناسی راهبردی ، راهبردهای کلان و موضوعات راهبردی است که توسط بنیاد حفظ آثار تهیه و در تاریخ ۲۱ / ۱۲ / ۱۳۹۳ به تصویب هیئت‌امنای بنیاد حفظ آثار رسیده است.
۴ـ آثار ادبی دفاع مقدس و مقاومت: شامل کتب و محصولات چندرسانه‌ای در حوزه ادبیات دفاع مقدس و مقاومت است که موضوعاتی از قبیل زندگی‌نامه، داستان، رُمان، خاطره، شعر، پژوهشی‌های ادبی و... در برمی‌گیرد.
۵ ـ آثار تاریخی دفاع مقدس و مقاومت: شامل کتب و محصولات چندرسانه‌ای در حوزه تاریخ توصیفی دفاع مقدس و مقاومت است. این آثار مشتمل بر آن بخش از فرآیند تاریخ‌نگاری دفاع مقدس و مقاومت است که بدون ذکر دلایل و علت وقایع و حوادث صرفاً به شرح آنچه رخ‌داده است می‌پردازد و از تاریخ تحلیلی متمایز است.
۶ ـ جبهه مقاومت: شامل فرهنگ مقاومت و ادبیات پایداری سایر ملل و نهضتهای آزادیبخش برای ترویج فرهنگ ایثار، شهادت و استقامت در برابر استکبار جهانی است.
۷ـ محصولات چندرسانه‌ای (مالتی مدیا): اصطلاح چندرسانه‌ای به ترکیب رسانه‌های منفرد نظیر صدا، تصویر، متن، پایگاه‌های اطلاعاتی و جز آن اطلاق می‌شود که از طریق فن‌آوری رایانه به‌صورت محصول واحد بر محملی رقومی (دیجیتال) ذخیره‌شده و قابل‌انتشار است. در اینجا کتب و سایر محصولات صوتی و تصویری از قبیل کتب صوتی، گویا و غیره را شامل می‌شود.
۸ ـ شورای نظارت بر تولید و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت: به‌عنوان بالاترین مرجع سیاست‌گذاری، هدایت و نظارت کلی بر فرآیند تولید و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت در سطح کشور است که ازاین‌پس به آن شورای نظارت گفته می‌شود.
۹ـ کارگروه کشوری نظارت و داوری آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت: این کارگروه در تابعیت شورای نظارت و در بنیاد مرکز تشکیل می‌شود که ازاین‌پس به آن کارگروه کشوری نظارت و داوری گفته می‌شود.
۱۰ـ کارگروه استانی نظارت و داوری آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت: این کارگروه در تابعیت شورای نظارت بوده و در ادارات کل حفظ آثار استان‌ها تشکیل می‌شود و ازاین‌پس به آن کارگروه استانی نظارت و داوری گفته می‌شود.
۱۱ـ سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس: یکی از سازمان‌های تخصصی تحت‌امر بنیاد است که از وظایف آن نظارت بر تولید و انتشار آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت است.
۱۲ـ ادارات‌کل حفظ آثار: ادارات‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان‌ها که در تابعیت بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس هستند.
۱۳ـ داور یا داوران: به کارشناس یا کارشناسان واجد شرایط و ذی‌صلاح گفته می‌شود که از سوی کارگروه کشوری یا استانی برای نظارت و داوری کتاب و آثار دفاع مقدس و مقاومت انتخاب می‌شوند.
ماده۴: مستنـدات
۱ـ فرامین و تدابیر مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا (مدظله‌العالی)،
۲ـ بند (ل) ماده (۹) اساسنامه بنیاد،
۳ـ هدف راهبردی یکم از موضوع راهبردی شماره پنج (۵) سند راهبردی بنیاد.
ماده۵: ترکیب اعضای شورای نظارت
۱ـ رئیس بنیاد یا جانشین وی (رئیس)،
۲ـ رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس (دبیر)،
۳ـ نماینده تامالاختیار قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء (ص)،
۴ـ نماینده تامالاختیار معاون عملیات ستاد کل نیروهای مسلح،
۵ ـ نماینده تامالاختیار معاون فرهنگی و تبلیغات دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح،
۶ ـ نماینده تامالاختیار ارتش جمهوری اسلامی ایران،
۷ـ نماینده تامالاختیار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی،
۸ ـ نماینده تامالاختیار نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران،
۹ـ نماینده تامالاختیار وزارت جهاد کشاورزی،
۱۰ـ معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی،
۱۱ـ نماینده تامالاختیار مدیریت حوزههای علمیه،
۱۲ـ رئیس حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی،
۱۳ـ معاون فرهنگی و امور اجتماعی بنیاد شهید و امور ایثارگران،
۱۴ـ دو نفر از فرماندهان دوران دفاع مقدس با انتخاب رئیس بنیاد،
۱۵ـ دو نفر کارشناس خبره در حوزه نشر با پیشنهاد رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس و تأیید رئیس بنیاد.
ماده۶: وظایف شورای نظارت
۱ـ ایجاد سازوکارهای مناسب برای هماهنگی بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بنیاد و کلیه دستاندرکاران حوزه چاپ و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت،
۲ـ سیاست‌گذاری، هدایت و نظارت کلی بر فرآیند تولید و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت بر اساس ضوابط مصوب،
۳ ـ برنامه‌ریزی و ایجاد بسترهای مناسب برای همکاری و مشارکت نهادها و سازمان‌های لشکری و کشوری در اجرای مصوبات شورای نظارت،
۴ـ بررسی و تصویب طرح‌ها و برنامه‌های نظارت،
۵ ـ آسیب‌شناسی وضع موجود، بررسی مسائل و مشکلات و رفع موانع احتمالی در اجرای این آیین‌نامه،
۶ ـ تهیه و تدوین اصلاحیه‌های بعدی این آیین‌نامه برای تصویب در هیئت‌امنای بنیاد،
۷ـ نظارت بر عملکرد کارگروه کشوری و کارگروه‌های استانی نظارت و داوری،
۸ ـ تهیه و تصویب شرایط و معیارهای انتخاب داوران و معیارهای نظارت و داوری آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت،
۹ ـ تهیه و تصویب شیوه‌نامه فرآیند و چرخه انجام نظارت و داوری آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت در سطح کشور و استان‌ها.
تبصره۱: تعداد و زمان برگزاری جلسات شورا بنا به‌ضرورت و تشخیص رئیس شورای نظارت خواهد بود.
تبصره۲: جلسات شورا با حضور نصف به‌علاوه یک اعضا، رسمی است و تصمیمات آن با موافقت دوسوم اعضای حاضر اتخاذ می‌شود.
ماده۷: ترکیب اعضای کارگروه کشوری نظارت و داوری
۱ـ رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس (رئیس)،
۲ـ رئیس دایره پایش و ممیزی کتب و نشریات دفاع مقدس (دبیر)،
۳ـ کارشناسان عالی و صاحب‌نظران سازمانها و دستگاه‌های عضو شورای نظارت،
۴ـ سایر کارشناسان و صاحب‌نظران حوزه چاپ و نشر کتاب، بنا به نیاز و تشخیص رئیس کارگروه.
ماده۸: وظایف کارگروه کشوری نظارت و داوری
۱ ـ نظارت و داوری؛ آثار ملی و مرجع، تولیدات ادبی و تاریخی وزارتخانهها، سازمانها و نیروهای مسلح در مرکز و همچنین آثار تولیدشده توسط بنیاد مرکز،
۲ـ اعلام نهایی موافقت یا مخالفت با چاپ و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت،
۳ـ رسیدگی به اعتراضات دریافتی از مؤلفین و ناشرین،
تبصره: مقررات و ضوابط نحوه تجدیدنظر درنتیجه آراء و فرآیند مربوط به‌آن توسط این کارگروه تهیه و پس از تصویب شورای نظارت توسط رئیس شورا ابلاغ می‌شود.
۴ـ تهیه گزارش از وضعیت نظارت و داوری آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت در مرکز و استان‌ها به‌صورت فصلی و ارائه گزارش تحلیلی و آماری در شورای نظارت.
تبصره۱: تعداد و زمان برگزاری جلسات این کارگروه بنا به‌ضرورت و تشخیص رئیس کارگروه خواهد بود.
تبصره۲: جلسه با حضور نصف بعلاوه یک اعضاء رسمی است و مصوبات آن بارأی نصف بعلاوه یک نفر از حاضرین لازم‌الاجرا است.
ماده۹: ترکیب اعضای کارگروه استانی نظارت و داوری
۱ـ مدیرکل حفظ آثار استان (رئیس)،
۲ـ مدیر ادبیات و تاریخ دفاع مقدس اداره‌کل حفظ آثار (دبیر)،
۳ـ نماینده فرمانده ارشد ارتش جمهوری اسلامی ایران در استان،
۴ـ نماینده فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی استان،
۵ ـ نماینده فرمانده انتظامی استان،
۶ ـ نماینده اداره‌کل جهاد کشاورزی استان،
۷ـ نماینده اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان،
۸ ـ نماینده اداره‌کل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان،
۹ـ نماینده رئیس حوزه هنری استان،
۱۰ـ دو نفر از فرماندهان دوران دفاع مقدس با تأیید مدیرکل حفظ آثار استان،
۱۱ـ یک نفر کارشناس خبره در حوزه نشر با تأیید مدیرکل حفظ آثار استان،
۱۲ ـ نماینده سایر سازمانها و نهادهای مرتبط به‌تناسب موضوع جلسات به تشخیص مدیرکل حفظ آثار استان.
تبصره۱: دعوت از نماینده دستگاه یا ناشر ذی‌نفع برای ارائه توضیحات در جلسه کارگروه بلامانع است.
تبصره۲: تعداد و زمان برگزاری جلسات این کارگروه بنا به‌ضرورت و تشخیص رئیس کارگروه خواهد بود.
تبصره۳: جلسه با حضور نصف بعلاوه یک اعضاء رسمیت می‌یابد. مصوبات کارگروه بارأی نصف بعلاوه یک حاضرین لازم‌الاجرا است.
ماده۱۰: وظایف کارگروه استانی نظارت و داوری
۱ـ نظارت و داوری آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت تولیدشده در استان،
۲ـ اعلام نهایی موافقت یا مخالفت با چاپ و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان،
۳ـ ارجاع درخواست مؤلفین یا ناشرین نسبت‌به تجدیدنظر در رأی صادره به کارگروه کشوری،
۴ـ تهیه گزارش نوبه‌ای در خصوص آثار داوری شده و ارسال به کارگروه کشوری.
ماده۱۱: معیارها و ضوابط خاص چاپ و نشر آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت
الف) رعایت انصاف و حقوق دیگران در بیان:
۱ـ نقش و عملکرد سازمان‌های حاضر در نبردها، عملیات و سایر فعالیت‌های مرتبط با دفاع مقدس و مقاومت،
۲ـ نقش افراد کلیدی مثل فرماندهان، طراحان و مجریان،
۳ـ استعداد همه سازمان‌های درگیر در حوادث ذکرشده،
۴ـ عملکرد ضعیف همه یگان‌ها و سازمان‌های درگیر در حوادث ذکرشده در صورت لزوم.
ب) رعایت انطباق و عدم مغایرت:
۱ـ با مفاهیم و ارزشهای دفاع مقدس و مقاومت (ایثار، جهاد، شهادت و...)،
۲ـ با رویکردهای دفاع مقدس در جنگ تحمیلی،
۳ـ نتایج عملیات با نتایج کلان اعلام‌شده (به‌استثنای آثار پژوهشی و تحقیقی)،
۴ـ با بیانات و رهنمودهای حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی)،
۵ ـ با آموزه‌های دینی در موضوع جهاد و دفاع،
۶ ـ با مضامین قرآن و عترت،
۷ـ با روش‌های علمی و متعارف حوزه ادبیات و تاریخ (ذکر منبع، مأخذ و...).
ج) رعایت حدود قانونی:
۱ـ عدم تطهیر گروه‌های معاند و ضدانقلاب و معدوم،
۲ـ عدم ارائه چهره‌ای‌خشن از رزمندگان در برخورد با دشمن و گروه‌های‌معاند و ضدانقلاب،
۳ـ عدم بیان خرافات، حوادث جعلی و تحریفات به‌عنوان واقعیات دفاع مقدس و مقاومت،
۴ـ عدم زیر سؤال بردن پیروزی جمهوری اسلامی ایران در جنگ تحمیلی و دفاع مقدس،
۵ ـ عدم برتری‌طلبی یا تخریب سایر یگان‌ها و سازمانها،
۶ ـ عدم غلو و بزرگ‌نمایی در بیان عملکرد فردی، گروهی یا سازمانی و نادیده گرفتن اقدامات و استعدادهای نیروهای خودی و دشمن،
۷ـ عدم تحقیر یا تضعیف فرد، گروه یا سازمانها و نیروهای مسلح،
۸ ـ عدم بهرهبرداری سیاسی از ناکامی یک عملیات یا نبرد توسط یک سازمان خاص،
۹ـ پرهیز از هرگونه افترا به نیروهای خودی و دشمن،
۱۰ـ عدم تشکیک در ضرورت ادامه دفاع مقدس در زمان‌های خاص (مثل ادامه جنگ بعد آزادسازی خرمشهر و...).
ماده۱۲: دستورات هماهنگی
۱ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ادارات کل تابعه میبایست تمام آثار ادبی و تاریخی دفاع مقدس و مقاومت را به بنیاد و ادارات کل تابعه در استان ارسال و پس از اخذ نظر کارشناسی و داوری نسبت به صدور مجوز چاپ و نشر این آثار اقدام نماید.
۲ـ بنیاد و ادارات کل تابعه موظفاند نتیجه نهایی کارشناسی و داوری را به‌طور کتبی حداکثر ظرف مدت ۴۵ روز از تاریخ وصول به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ادارات کل تابعه اعلام نماید؛ در غیر این صورت تأییدشده تلقی می‌گردد.
۳ـ کلیه وزارتخانهها، سازمانها، نهادها و مؤسسات آموزش عمومی و عالی و ادارات کل و ردههای تابعه آنها میبایست تمام آثار ادبی، تاریخی و آموزشی مرتبط با دفاع مقدس و مقاومت را قبل از چاپ و انتشار به بنیاد و ادارات کل تابعه در استان ارسال و پس از دریافت مجوز نسبت به چاپ آنها اقدام نمایند.
۴ ـ آثار ادبی و تاریخی و همچنین متون آموزشی دفاع مقدس و مقاومت در خصوص فعالیت‌ها و عملیات مشترک (ارتش، سپاه، ناجا...) باید ابتدا توسط بالاترین مرجع ذی‌صلاح در سازمان‌های ذی‌ربط تأیید و سپس جهت دریافت نظر کارشناسی و صدور مجوز چاپ به بنیاد ارسال شود.
۵ ـ کلیه وزارتخانهها، نهادها و سازمان‌های کشوری و سازمان‌های نیروهای مسلح و واحدهای استانی آنها، موظفاند یک نسخه از آثار ادبی و تاریخی و متون آموزشی مرتبط با دفاع مقدس و مقاومت خود که تا قبل از ابلاغ این آیین‌نامه منتشرشده است را در تهران به بنیاد مرکز و در استان‌ها به ادارات‌کل حفظ آثار دفاع مقدس ارسال نمایند.
۶ ـ آثار ادبی، تاریخی و متون آموزشی دفاع مقدس و مقاومت که قبل از ابلاغ این آیین‌نامه منتشرشده‌اند، برای چاپ مجدد باید مجوز چاپ دریافت نمایند.
۷ـ آثار ادبی، تاریخی و متون آموزشی دفاع مقدس و مقاومت که طبق مقررات این آیین‌نامه چاپ و منتشر می‌شوند، چنانچه در متن و محتوای آنها تغییری ایجاد شود، یا ناشر آن عوض شود برای تجدید چاپ باید دوباره مجوز چاپ دریافت نمایند.
ماده۱۳: این آیین‌نامه در ۱۳ ماده و ۸ تبصره در تاریخ ۲۶ / ۱۱ / ۱۳۹۶ به تصویب هیئت‌امنای بنیاد رسید و از تاریخ تصویب لازم‌الاجرا است.
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح
و رئیس هیئت‌امنای بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس
سرلشکر پاسدار محمد باقری